Weern fröhere Johrn mit de Waadfischerie grode Fänge makt, un de Fischmarkt weer överfüllt, so dat man keen Fisch mehr afnehmen dee, so waar vun de Waaderensvörstand een Beschluß bekannt geb'n, dat de Tögg eerstmaal stahn deen. Dat bedüd so veel, dat keen Waad mehr op Fang fahr un keen Fisch mehr anland woor, beed de Marktlaag sick weer beedert harr.

Veelmols weer ok bloß affmak, dat de enkelte Waad 4–5 Töver Fisch an’d Markt bring'n kunn. Z. B. een kg: 1 Töver (Zuber) – 150 ℔ an Sprotten weern dat 60 Wall (1 Wall = 80 Stück), 1 Wall wogg in'd Schnitt 2½ ℔.

All dat Fischwark, wat över de fastgesette Begrenzung in de Waad weer, mööt in de Frieheit sett warrn. Wenn de Fang nie grod weer, weer dat Fischwark dörch de Kieln un Pinn in de Frieheit hohlt. Wenn een gröder Fang in de Waad weer, mööt de Festen lööst warrn, dormit de Böö uteenanner keem. De Kehlsteen mit een Läng’n vun jede Arm (Flügel) wöör över Bord sett, denn wöör dat Fischwark vun de Pinn un Kieln ut den Haam rutkört.

De Vörstandbeschluß mööt jede Waadbesitzer inhohlen. Wie dat över so is dee dat ümmer swarte Schaap geeb'n, un so’n svaart Schaap is ok bie dütt Vertell’n.

Mit er Waad weern se alleen op er Togg an de Steenwall. All de anner Waaden weern lang Eekholt un op de Süd wähn. Wo se nu ganz alleen weern un ok noch een heel goden Fang an Sprotten in de Waad harrn.„Weer doch een Sünd,“ harr de Boss vun de Waad seggt, „uns Fang weer in Frieheit to setten – wer weet, wenn wi maal een weer krieg.“

Hee wull over ok nie ut de Reeg danzen un de fastgesette Regel inhohl'n. So nehm se 6 Quäst vun de Sprotten över in een Tövermoll, dat anner Fischwark hohlten se beed in de Kieln rinn. Dat weer denn so na ehr Bereeken bie 1½ Böö vull. So deen se de Kieln an de Haam affbinn, deen een Lien mit Boje opsetten un een 3–4 Fad’n lange Lien mit de Kehlsteen an de Kraam versenken. De Haam harrn se eenfach affsneen, wo se de Kieln affbunn, hiermit harrn se sick over een Barg Arbeit upbört.

Er Position, wo se er Kraam versenkt harrn, weer dicht bie de Steenwall 6 Tonn wähn – so harrn se een faste Anhohlt, üm er Kraam in Düsteren weer to finn.

As dat Speelwark to een, holn se er Ankern up, setten de Segels un deen mit een flaue Nordwest to Huus segeln. Dat Bestick slang'n se ünnerwegs aff. De Boss dee sien Lüüd ümmer weer inpredigen, dat se keen Wort dorvon segg'n sull'n – denn mit Verräters wull hee nichts to doon hemm. Deshalb dee hee jümmers segg'n: „Hohl ju Mul!“

Hee sülvst nehm, as se an Land weern, de Verbindung mit een Grodfischhändler vun Utwärts op. Dat Geschäft mööt jo klieks klapp hemm, denn hee bestell sien Lüüd des Obends ½ 7 an de Brügg to wähn.

Obends mööten se sick mit ehr beiden Böö liesen ut de Haab’n rut slickern – dat darf nämlie keen hörn noch sehn. So deen se na ehr Tog Steenwall 7 segeln, wo er Fischwark versenkt weer. Un se harrn Glück, dat se er Kraam glieks finn deen. All'ns weer klaar gahn – Quast vör Quast nehm se dat Fischwark över.

As dat letzte Fischwark in de Böö weer, segelten se enkelt naa de Sandkroog to. As se mit beide Böö dor weern, weer een paarmol mit een Latern dat affmakte Teeken geb'n. Denn keem dat Fohrwark, wat dor op se lurt, so wied as göng'n naa'd Wader naa de Böö to. So wor denn ok glieks mit dat Löschen anfang’n.

De Kisten, de dat Fohrwark mitbrögg, worn een na de anner vullmaak. De Fang, wat se affleverten, weer na de Kisten un Inhalt optellt un affschätz, so dat keen dorbie to kort keem. Dat Geld vör de Fang wor bie de affdeckte Latern glieks baar betaal.

„Ick heevt mie bloß wunnert,“ seggt mien Macker, de düsse Smugelie miterleev harr, „dat allens so glatt funktioneern un klaar gahn dee.“ Sien Meenung weer, dat dütt Geschäft nie dat erste Maal vör sick gahn is.

De Fischerböö kunn fröher bie de Sandkroog heel neeg an’d Land kaam – dat hätt dor ümmer deep ranngahn. In de Johrn 1929/30 sünd ünner de Sandkroog de Frachtschepp dor mit Muursteen vun de Marienthaler un Windebyer Tegelien belaad worn, de all naa Kopenhagen hinkeem. Denn dor weer dörch Füer ⅓ vun de Stadt affbrennt.

De Schepp, de düsse Fracht na Kopenhagen brögten, stammten meistens ut Eckernför. Se wöörn Zwangsverplicht vun de dänsche Regerung, düsse Fahrten to maken. Op de Trüggreis weer se erlaubt, friee Frachten mit to nehm. De Zwangspflicht weer ok vör de Frachtschepp vun Kappeln, Flensburg, Eekensund, Sonerburg un Apenrad. De mööten vun all de verschienen Tegelien Muursteen un Dackpann na Kopenhagen bring’n. (De Transport vun Tegelsteen na Kopenhag’n heff ick as so’n lütt Bemerkung erwähnt.)

Bie de Swarthandel mit Sprotten is ok vörkamen, dat dor maal een bi överrascht weer. Wenn een un anner Waad maal to een anner Tied op Fangfahrt un langut segelt weer na sien Fangplatz to, un de Smuglers wüssen dor nichts funn un harrn sorglos mit ehr Latern rümarbeit bied övernehm vun er versenkte Fang, wenn se denn markten, dat de Luft nie ganz rein weer, so keem dat Komando: „Puuß ut, een Oog to veel!“

De mi düsse Geschicht vertellt hett, weer noch niemaal 18 Johr old, as hee to utheelp op de Waad mitweer – un grod de Tour dat Erlebniss gescheen iss.

So iss dütt Vertell’n een waar Geschicht, de 1899 gescheen iss. Un na sien Vertell’n un Meenung mööt düsse Smuglerie vun de Bass öfter geschehn sien, weil allens so perfekt klappen dee.

Fr. Daniel