In fröhere Johrn geevt bie de Fischerie veele Lüüd, de an Hexerie un Spökenkraam glöb'n deen. Keem düsse Spökenkiekers mol een Katt oder een ol Fruu övern Wegg, wenn se naa de Brügg göng'n un op Fang fahrn wulln, so weer dat passeert, se kehrten sofort ümm un sehn to, datt se een anner Straat lang keem. Wenn nu aver unglücklicherwies ok dor een Katt leeb oder een Fruu lang de Straat göng'n, denn wer dat Maat vull – denn de dat Jammern an Bord losgahn, wie bruk keen Enn los tomaken, könnt gern weer to Huus gahn usw. Eenige Kameraden, de ok aaverglövsch weern, deen denn ok noch tostimm.

Wenn se nu aver doch op Fang föhre, un de Fang weer sleggt, doch er Mackers, de anbi fischt, harr een lütt Fang mak, denn göng'n dat Palaaver wer los: „Wat heev't ick seggt, heevt ick nie glieks seggt? Wie bruk nie hintofohrn un irst gaarkeen Enn lostomaken! Nu seht jie, wie uns dat gahn hätt!” Over wenn man so wat seggt, denn so iss dat vörher bloß alln's Spökenkram. Wenn nu ok noch, een paar Daag naa de Reeg, sick keen Fang instell'n dee, denn weer dat Mallör dor. Denn müß mal rökert warn, een Mann vun de Gläubig'n müß naa de Afteek un wat för „böse Lüüd“ hohl'n.

Dat Rökern göng'n naa een bestimmten Ritus vör sick, wenn de Waad op de Waadkoppel to dröög'n weer – so wor ümm Meernnacht utföhrt, natürlie ganz Geheem vun twee Gläubige. Se leepen mit er Rökerpott ünner de Waad vun de Boog beed naa de Pinn, krüz un quer hinn un heer. Dorbie dorf keen Wort snack war'n, sonst weer dat ganze Theater jo um sünst wähn, mit all de infernalischen Gestank, de ut de Rökerputt rutkeem.

Weer nu de Waad berökert, so göng'n dat stumm naa de Böö an de Brügg daal. Hier wor den ok naa een stumm Ritual in de Böö all de Ecken un Kanten berökert. Wer de Kraam beend, so de jeder för sick still to Huus gahn – keen Wort dorf över de Saak ludbaar warn. De Ungläubigen sull'n nichts vun dat Geheeme weeden, sunst harr dat Ünnernehm keen Wirkung geg'n de Hexen.

Dee sick nu in de nächste Daag'n een Fang instell'n, so keeken sick de beiden Rökerer bloß still an, un nökten sick mit er Kopp to, aß wenn se dormit beloon wull'n: „Sühst, wie hefft doch rech hatt!”

Veele Fischers, de nix von't Rökern hohl'n deen, over doch in still'n an Hexen un de Spökenkiekerie glööb'n deen, mokten wat anners. Eenige karn dree Krüze ünnerkannt vun ehrn Flaagen in, de an't Nett weern. Een harr Quecksölber in een vun de Haamflaagen mokt un dichten de Kraam mit een Proppen aff. Een un anner harr in sien Proviantbütt een Stück geg'n de Hexen un böse Lüüd ling'n. So harr de een Dütt un een anner Datt – bloß keen anner dörf vun all dütt Kraam nichts wedden.

Eenige deen ok aß wenn se nie an Hexen un sonstigen Hokuspokus glööb'm, harrn över doch an irgend een Stee wat ling'n föör de Kraam – wend ok man een Poot vun een Haas oder Kanink weer.

Een Erlebniß mit dat Hexenmittel Queksölber will ick hiermit vertell'n: Een Waadploog harr ümmer heel viel Glück. Bald jeden Dag harrn se een Fang un ok mehrmals een Fang, de as Slager benennt war'n kunn. De Ploog wüß ok, dat in een vun de Haamflaagen sick een Geheemnis verbarg'n dee, un ok er Glück dormit tosaam häng'n dee. Over keen sprok över de Saak – dat wer vör se all tabu.

Doch een goden Daags harr een vun de Ploog – wull de eenzige, de vun dat Spökenkraam nichts heel dee – de Propp rut nehm un dat Queksülber in't Waader lopen leet. Dorvör een ol dörch gekaute Kautabak rinnsteeken un de Propp weer innsett. Hee wer eb'n mal neegerie, op er Glück tatsächlie dormit tosaam häng'n dee.

De irsten Daag harrn se ümmer noch schöne Fänge hatt, over mit eenmol wer dat vörbie. Alln's wat se nu maakten, wer verkehrt. Er Glück wer eenfach toenn, jedes Mal schliddern se nu Dag vör Dag achter dat Glück rann. De Ploog wer sunst een Pott un Pann wähn – mit eenmol över nichts as Queserie, un een de noch duller as de anner quarken. Doch in een Saak weern se sick eenie: dat er Unglück nie mit rechten Ding'n för sick gahn dee.

De, de aver dat Qucksülber rutmok harr, dee bloß seggen: „Jo, ick will ju alltosaam maal wat segg'n. Jie sünd man all verwöhnt vun all uns Fänge un meent dat mutt ümmers so bie blieb'n – dat iss ju ganze Krankheit!” Over dor wull'n se all tosaam nichts vun weden.

Bie een Gelegenheit dee een vun de Ploog sick an dat Geheemnis rann moken, dat wer över een böös Überraschung, aß he statt Queksülber een Stück Kautobak dorin finn dee. Nu wer hee in Bild un wüß, wat de Klock slaag'n harr. Deshalb weer er Glück verlorn gahn. Hee dee keen Wort mit de Ploog över de Saak snacken un besörg sick Queksülber, dat he weer in de Haamflaag rinn dee. De Propp wer insedden – dormit weer de Saak erledigt, un hee weer bloß gespannt, wie'd nu mit er Glück wor.

Von de ganze Kraam hätt hee sien Mackers irst vertellt, aß to Frohjahr de Waadfischerie vörbie weer. Over dat weer emm doch beed merkwürdig: Mit dat Queksülber in de Haamflaad harrn se ok wer er Glück bien Wickel kreeg'n.

So iss de Geschicht vör sick gahn. De Übeltäter vun dat Tuschgeschäft Queksülber–Kautobak de sick to Fröhjohr ok mell'n – op hee nu ok an de Hexerie glööh'n dee, dorvun heff ick nix to hörn kreeg'n.

So wie düsse Geschicht över Hexerie, Aaverglom un Spökenkiekerie, iss noch veel to vertelln, denn de ganze Kraam wer doch all Inbildung – jo all mehr een Krankheit denn dat Schicksaal. Un de Tofall, de över Pech un Glück verfög'n dee, weer doch Usaak un Schuld to allns un hett viel Nahrung levert för de Aavergloom un wat dor so to hörn dee.

Fr. Daniel

So wie bie de Waadfischerie, dee ok bie de Breedelgaarn un Büttgaarnfischerie, de Aavergloom, Hexerie un een anner wat andoohn een Roll speel, wor ok rökert un allerlei Hokuspokus makt, ümm dat Glück to finn oder er Pech to verdrieb'n.

Een ganz bekannte Abwehrmittel geg'n Hexerie, dat andohn oder ünner krieg'n, wer een gewöhnliche Straatenbessen. De wor nähmlie dwars vör de Huusdöör oder Kökendöör leggt, wenn dor een verdächtige Person ankeem. Bied Huus, mang de Stötten un bied Innsteen vun de Büttgaarns, överall weer een Bessen bie de Hand aß Abwehr geg'n de Hexerie un dat andoon.

Wenn een vun de in Fraag komne Person, oder ok sünst een, över de Bessen wegg göng'n oder se opsammeln dee, so wer de Person harmlos. Dee de Person över för de Bessen ümkehrn, denn so wer de Bewies dor, dat dejenige wat kunn un een Ketl weer. Denn sunn Lüüd müßen eenfach ümkehrn – op se wull'n oder nie.

Un merkwürdig bie de Kraam weer, dat ümmers de sölbige Fruuns un Männer, de vör Hexerie bekannt un verdächelie weern, wenn se een Bessen irgendwo ling'n sehn, op een Stutz ümmkehren dee – ohne een Wort to segg'n. Dörch dütt opfellige Benehm worn düsse Personen ümmer mehr verdächdich, un er Naams mehr un mehr bekannt – nie alleen bie de grod Lüüt, sondern ok bie Kinner. Jeder göng'n düsse Persons möglie snell ut de Wegg, wenn't nie anbröögt weer.

So worn twee Finger vun de Hand gau över Krütz leeg un dreemoal utspütt, denn so weer man immun gegen de Person un se kunn een nichts mehr andoon – vörrutgesetz, se harr dat Benehm nie sehn.

Dütt ganze Hokuspokus hätt sick wull nie bloß bie de Fischerie affspeelt – so iss dat wull överall ween oder so ähnlie.

Fr. Daniel

Een Vertell'n, wo Uhlekuhl in't Speel wähn iss – de Geschicht hätt sick ümm de Johrhunnertwend tatsächlie affspeelt. De Fischer, bie dessen Waad een Attentat passeert wer, hätt mohl bied Reekenmaken (das Geld vom Fangerlös aufteilen), naa god 20 die Johr, de Geschicht söölbst vertellt. Un dat keem so:

De letz Week harrn wie mit uns Ringwaad veel Pech hatt un ümmer beedt speelt, wogeg'n de anner Ploog'n gode Fänge mokt harrn. Bie de Snackerie över uns Pech segg een vun de Ploog: „Wenn't anner Week nie beeder ward, mödt wie man mol rökern.” – „Jo,” segg dor een vun de Ol'n, „Uhlekuhl leev jo nie mehr, sunst harr mal een hinnfahrn konnt.”

„Sie man nie so spötsch mit de Saak vun Uhlekuhl,” segg de Öllermann vun uns Ploog, „denn de Mann kunn wat, hee harr de söste Sinn. Ick bünn persönlie mal bie de Mann wähn – jie weedt jo, wie dat dormals mit mien Waad gescheen is.”

„Jo, Hannes, dat weed wie,” seggten de Oln vun de Ploog, de ok all to Johrn weern un dat mit beleevt harrn. „Doch du hest niemals sien Naam nennt, de Uhlekuhl die inn sien Speegel sehn laad'n hätt, wo du ümmer behaupten dees, dat weer de Mann wähn, de du sölbst in Verdacht hatt harrs.”

„De Naam heev ick nie nennt, weil Uhlekuhl nie an't Hart legg harr, keen Naam vun de Person, de hee mie in sien Speegel wiesen dee, to veröffentlichen. Over de Kerl hett sien Straaf dennoch kreeg'n – un dat nie so wenie.” De beiden Ol'n, de sick sunn beed över düsse Saak kreekeln deen, weern paar Brööder.

Fr. Daniel