Juni 1909

För veertein Dag weer ick dat eerste Mol med to Waader west. Ick harr mi wull ni alto tüffeli anstellt, sünst harr mien Vadder mi op een Sünnabend sicker ni frogt, op ick annern Dag med wull. De Fänge an Heern med de Gaarn in de Südkehl harrn mit de Tid ördentli wat nalaaten. Na een swoor Gewidder un twee Dag harden Nordwest-Wind to Begünn vun de Week wöörn blod no een bed twee Stieg Heern op alle Gaarn fung’n woorn. „Dat kost meehr as wat dat inbringt“, harr min Grootvadder seggt. Se würr de Meenung, dat de Heern wull no Noorn ut de För wannert weern. So harrn se Sünnabendnamiddag de Heerngaarn nördli vun Booknis bed Nieby utsett üm to seehn, op dor wat an Heern stünn. Dat weer en Versök – sull dat ok dor nix med de Heern warrn, wull’n se dat op düsse Törn med de Tuck op Bütt versööken. Dorför harrn se dat Tuckgeschirr med an Bord naahmen. Tuckgeschirr, dat wöör en Sleepnett (Zees), womed de Bööd med Motor op Deepwaader an de Grund naa Bütt fischen dee. De Noom stammer vun dat tuckern (tucken) dörch de Motor af. De Tuck weer grötter un swörer as een Zees, de ünner Seils schleep woor. Ick weer natürli Für un Flamm, tomaal Vadder meen, ick künn up düsse Törn barg leern, wi man sick op Waader torecht finnen un sick een Fanggebeet marken kunn.

Sünndagmorn üm Klok een güng dat los. Ick weer toeerst no ördentli möd, aawer dat geev sick snell. Üm Klokk dree keemen wi bi de Netten an un haalen se in. Dor wöörn awer ok man weeni Heern op. De kunn man bid Inhaalen glieks afsteeken. Dorbi müss ick med hölpen. As de Gaarn binnen weern, harrn wi 12 Wall an Bord. Dat weern 4 Kisten. In de Neeg seeh’n wi, dat een vun de Eckernförer Fischer bid Utsetten vun Heerngaarn würr. Dat weer Fritz Rehbehn. Wi leepen op em to un frögen, op he wedder to Huus loopen dee. „Jo“, sä he, „sall ick ju’n Fang medneehmen?“ Wi pakken op jede Kist een Etikett med Naam un Inhold, un he neehm se öwer. Düsse Ort vun Hölpen weer to de Tid ünner de Fischers no sülvverständli. Dat harr ick bed dorhen ok ni so richdi wußt, aawer ick hefft mi dat markt un mi laater ok ümmer dor an holn.

Nu leepen wi med Motor op Ostkurs vun de Küst af, Bookniseck leeg stürbord achderut. Ick seet bi mien Grootvadder an’t Stür un frog em, wo dat hingaahn sull. Mien Grootvadder verklorer mi nu, woans wi med Hölp vun Landmarken uns Fangplads finnen wöörn. He wieser mi achterut dat Hunnholt, dat weer een Waldstück op dat hohe Land (Kronsbarg), dre bed veer Kilomeder norwestli vun Langholt, un meener: „Dat is uns eerste Marker. Pass man op, wi sick dat Hunnholt to de tweete Marker, nämli Bookniseck, verhollen deit. Noch is dat Hunnhold westli vun Bookniseck uttomaaken.“ – „Süh“, sä Grootvadder, „in korte Tid wannert dat Hunnhold bis unsern Ostkurs ümmer meehr op een Streek med Bookniseck to. Wenn wi de beiden Marken in een Streek seehn dot, hebb wi de Afstand vun de Küst tom Utsetten vun de Tuck tofaat. Wi mööt nu op düsse Markeerung so wiet loopen, bed wi de tweete Markeerung tofaat hebbt.“ He legger nu dat Stür op de nüe Kurs, dat weer so üm un bi Nordost, as ick op de Kompass seehn kunn. De tweete Markeerung, dat wör eenmol de Brodersbyer Möhl, de wiet op Waader to seehn is un linkerhann vun uns leeg. As tweete Marker seeht wi eeben nördli vun de Swanseer See een nüdrigeres Waldstükk ut Buschhold – dor seggt wi de Tuun to, wiel dat vun wieden as een Tuun utsüht. De Möhl wannert nu op unsen Kurs ümmer neeger an de Tuun ran. – „Wenn de Möhl ööver de Tuun steiht, hebbt wi de Stell tom Utsetten tofaat. Dat ward nu ni meehr lang duurn. Pass man good op un segg Bescheed, wonehr dat so wiet is.“ Ick keem mi nu ördentli wichdi vör un seeh, dat de Winkel vun de Möhl un de Tuun ümmer spitzer woor. As na korte Tid de beeden Marken ööwereen stimmten, reep ick Bescheed un Fide Mumm un mien Vadder setten de Tuck ut, Grootvadder nikker dorto, dat ick oppasst harr. Grootvadder neehm nu de Seekort to Hann un tegner med Blistift de twee Pielungen in un wiser mi de Steel, wo se tosaamen droopen deen. – „Süh, dat is de Stell, wo wi nu sünd. Wonehr dat Nett utsett is, schleep wi dat Nett op NO-Kurs bed wi de Möhl dwars an Bakbordsied hebbt.“

Dat Utsetten vun de Tuck woor in Leesiet över de Achdersteeven vornaahm. Dor wi lichten Ostwind harrn, wör dat de Siet na de Küst to. Bi dat Utsetten vun dat Nett harr Grootvadder de Motor op Leerloop stellt. So kunn dat ni passeern, dat de Tuck in de Schruuv keem. As dat Nett dörch de Eegenfohrt vun de Quatsch achderuut wör, woor de Wischlien vun üm un bi 20 Meder, de beiden Scheerbreed un de üm 100 Meder lange Schleeplien wedder med Motor un langsame Fohrt utsett. As de Lien stiev würr, gung dat Schleepen los. Mien Vadder meen: „Pass man op, de Möhl wannerd ümmer wieder vun de Tuun langsaam na Norden to.“ Dat weer heel intressant för mi, ick heff dat twor ni allns glieks verstaahn, aawer ick keem mi ördentli wat klööger vör. In de laateren Johrn wärn de Landmarken sülvverständlich för mi, ick heff aawer mien eerste Instrukschon vun Grootvadder dorööwer nümmerni vergeeten.

Na god een Stünn harr wi de Möhl langsied un de Drift weer toenn. Op de Kort kunn ick seehn, dat wi so üm dree Seemielen achder uns bröcht harrn. As de Lien un de Scheerbree binnerbords wöörn, keem dat Nett to Vörschien. Man kunn seehn, dat dor een barg Bütt bin weern. Mien Vadder un Fide Mumm schütteln nu dat Fischwark int Nett daal in de Steert un neehm’n dat an Bord. Mien Grootvadder harr intwischen een Groot Matt ut Segeldook natt maakt un op dat Bünndeck utleggt. Dor woor nu de Steert vun’t Nett utschütt. Dat wöörn bannig veel un ünnerscheedliche Fischoorten, de dor nu op dat Bünndeck zappeln dünn. Nu güng dat utsorteern los. Dordörch, dat Tucknett al teemli Grootmaschig weer, wör dat meerste an Lüttfisch al bied Schleepen frie kaamen, so dat de Fang tomeerst blot ut gröddere Fisch bestunn. Allns Fischwark, wat ni Goldbütt orer Steenbütt weern, woorn glieks wedder ööwer Bord smeeten, so dat se wieder leeven kunn. Ick müss nu al de Grooten Goldbütt in de Bünn tellen – wülke weern so groot, dat ick se kuum med beid’n Hänn faaten kunn. Ick harr 24 groote Bütt in de Bünn daan. Grootvadder harr intwüschen binaa fiev Stieg groote un middlere Bütt in de Bünn tellt. Bütt, de lütter as Grootvadder’s Hann würrn, keemen glieks wedder ööwer Bord. – „Dorvun seeht wi sicker de een orer anner wedder“, meen he un verkloor mi, dat de Fischers in eegen Intresse blot utwussen Fisch medneehmen un sikk ni sülver dörch de Fang vun Lüttfisch orer Jungfisch de Bodder vun’t Brod neehmen würrn. Ok datt heff ick al dormaals as Jung mitkreeg’n – dat man as Fischer sülvst med dorför opkaamen müsst, dat man ok in latere Tiden no vun de Fischerie leeven kunn. Wi harrn op düsse erste Drifft üm un bi söß Stieg, dat weern 120 Stück Goldbütt, fung’n. Intwüschen harrn Vadder tosaamen med Fide Mumm dat Geschirr opklaart un werrer utsett. Wi maaken nu up de sülve Boog – dat heet op de ole Nordostkurs – de tweete Drifft. As de na een Stünns Tid toenn war, woor dat Nett nördli vun Sliemünn inhaalt, un wi harrn ööwer söben Stieg Goldbütt un een Steenbütt vun fiev Pund fung’n. Grootvadder meener, dat de Bütt beeten denniger (dat heet dicker) weern as op de eerste Drifft. Dorna maaken wi de naeste Drifft na Süd to – dat weer in de Richdung na Bülk. Dorbi harrn wi ach Stieg un twee Steebütt vun üm un bi 3 bed 4 Pund fung’n. Nun maaken wi no een Poor Driffts int dütt Reveer op ünnerscheedliche Kurs. Ick heff dorbi ümmer na de Landmarken keeken un versöcht, se op de Seekort wedder tofind’n.

Vadder un Fiede Mumm harrn twischendörch de Heerngaarn utsteent un opklaart. De sulln an’t Land op de Stöten tom Drögen, denn de Heringsfischerie werr eerstmaal to Enn. Dor ick na jeeden Drifft bid Utsammeln vun de Bütt hölpen müsst, gung de Tid un de Dag gau vorbi. Ok as de Wind beeden stiever woor, heff ick nix vun Seekrankheid markt. Na de leste Drifft gung’n dat namiddags gen Klokk veer wedder na’t Hus, un wi wöörn üm de Klokk söss wedder an de Brüch. Wi harm alltosaamen an de veerdig Stieg Goldbütt un een halvstieg Steenbütt fung’n, un alle meenen, dat wöör een gode Fang weesen.

As wi an de nie Brüch anleggt harrn, müss ick eerstmol na Grootvadders Hus an de Jüngfernstieg loopen un Bescheed segg’n, dat he wedder dor weer un de Heergaarn vun de Brüch hoolt warrn sull’n. Grootvadder harr na de Dod vun mien Grootmodder – dat wuur 1884 wess – een Wittfruu med twee Kinner, een Jung und een Deern, bi sick int Huus waahnen, de em de Hushold fööhren dee. Uderdem waahn de Schwooger vun de Fru med int Hus. De Jung un sien Unkel foohrern nu med de Handwaag na de Brüch daal, üm Grootvadders Heerngaarn un dat tohörende Geschirr to haalen.

Ick leep bi mi mien Mudder vör, üm Bescheed to segg’n, dat Vadder un ick in good een Stünn to Huus keemen. Ok ick neehm de Handwaag, üm Vadders Heerngaarn rop to haalen un na de Stöötenplads an de Jünfernstie to bringen un se tom Dröögen optohäng’n. Dorbi neehmen wi Fiete Mumm sien Gaarn med un bröchten de op sien Stötenplads. De weer an de Steenwall twüschen Jüngfernstie un Brüch, wo nu de Lüchturm steiht. As dat allns verbröcht weer un wi to Hus weern, full ick för Mödigkeid glieks int Bett – aahn no wat to eeten. De Nach ööwer heff ick vun Bütt un Landmarken drömt. Mien Vadder stünn al Klokk een wedder op. Se wulln wedder med de Tuck los un harrn op de sülve Plads wedder een god Fang med ööwer sößdi Stieg Bütt hatt.

Ick müss de annern Morg’n üm halvach na Schol. De eerste Stünn harrn wi bi een nüe Leerer – dat weer Herr Krause, een Berliner. Un wiel he ümmer „icke“ statt „ich“ segg’n dünn, harr he ok glieks de Spidsnaam „Icke“ weg. Ick bün jo sach no ördentli mö west un harr wull ni veel tohört. Med eenmol hör ick: „Friedrich, was hast du am Sonntag gemacht, daß du in der Stunde schläfst?“ Ick müss mi meist verhaalen, bevör ick verbiestert sä: „Ich bin mit Großvater und Vater und ihrem Macker Fiete Mumm mit ihrer Quatsche zu Wasser gewesen, und wir haben nach Butt getuckt.“ Dat harr he wull ni verstaahn, un ick kreeg een Slag achder de Oohrn un he meener: „Wenn du nicht aufpasst und hier Quatsch redest, tucker icke dir noch eine.“ Mien Schoolkameroden högen sick natürli een. De naeste Stünn harrn wi Erdkunde bi Lehrer Jessen un twoor ööwer de Eckernförder Bucht. Dor weer ick hel wook un verteller, wat mien Grootvadder vun de Landmarken und Markeerungen mi wiest harr, un kunn dat op de Landkort nateeknen. „Das hast du sehr gut gemacht, Friedrich“, sä Lehrer Jessen, un meener to de Klass: „So seht ihr Jungens, daß ihr in der Schule viel Wichtiges für euer Leben lernen könnt. Friedrich hat es euch eben gezeigt.“ Nu weer ick wedder bobenop in de Klass.