Anchovis
Een Geschicht, de sick in de 90-iger Johr bi uns in Eckernföör an den Jungfernstieg afspeelt hett.
Een ool Fischermann weer mit sien Söhn eenes Doogs doorbi, op ehr Stöttenplatz an Jungfernstieg ehr Büttgoorn optohängn, dat weern Hein und sien Söhn Krischan.
Door keem vun de Toterbarg her een Buer mit sien Fohrwark noh den Jungfernstieg un heel liek gegenöber, wo de Beiden bi ehr Netten weern. De Buer steeg vun sien Woog, güng noh de beiden Fischermann hin und begroot se mit een „Goden Dag“.
De ool Hein, de ümmer vergnöögt und vull Dummtüüg weer, antwurt em mit: „Goden Dag“, den Buern.
De Buer fung glieks an, vun dad to vertelln, wat em ant Hart leeg. He see to den ool Hein, dad he för sien Leven geern mol Anchovis müch, de deen to Ei un Bodderbrot good schmecken. Jedesmol, wenn he to Stadt keem, nehm he vun sien Höker ant Goosmarkt een un ok mol twee Glääs Anchovis mit noh Huus. Doch hüüt harr sien Höker keen mehr hatt, geew mi ober den Root, ick sull mol noh den Jungfernstieg dool gohn und sehn, dad ick mit een Fischer sprechen kunn, denn de mokten üm düsse Tied ganze Steenpütt vull Anchovis för sick sülm in.
Deshalb müch ick mol frogen, wie dad mit een Putt vull weer. Natürli ni ümsunst, dad sall mi ni an Speck, Eier und Bodder ankomen, denn een Hand wascht de anner. Übrigens will ick mi erstmol bekannt moken, man nennt mi Hans-Buer.
De ool Hein meen, denn segg to mi man Hein un dad is hier mien Söhn Krischan, wohn doot wi hier eben lang. Wenn Du geern Anchovis mogst, will ick di to Gefallen een Putt vull doorvun inmoken. Besörg di man een groot Steenputt un bring em hier man her, denn löppt dat anner sick all torecht. Wenn Du nähste Wuch werr nah de Stadt kümmst, kannst du di de Putt mit Anchovis afholn.
De Buer keem denn jo ok bald mit een groot Steenputt, de Anchovis wull he sick jo ni ut de Nees gohn loten.
As de Buer wegfohrt weer, meen de ool Hein to sien Söhn: „Morgen fröh, wenn de Waaden een Fang an Breedeln (Sprotten) hebbt, sühst to, dat du welk vun't Bestickfisch kreegen deihst, doormit de Buer to sien Anchovis kümmt. He sall een Putt vull hemm, de sick kämmt un wuschen hett, dat he sien Nääs doorvun vull kriegen deiht.“
De Breedeln, de Krischan besorgt harr, müss he insolten, wie sick dat gehör. Noh een poor Doog wurrn se denn mit Staak sien Anchovis-Gewürz noh richtige Huusmanns-Art inmokt. Ober Hein harr sick dütmol wat besünners mit de Anchovis utdacht. He wull de Buer mol düchdig anschieten, dorüm schick he Krischan noh de Tobaksfabrik Spethmann. He sull för een poor Groschen een Marmeladenglas vull Kautabakssooß holen.
Krischan, dee de Sook 'n beten Spanisch vörkamen, froog sien Vadder, wat he mit de Kautabakssooß wull. He kreeg nur de Antwurt, he sull de Mund hooln un vör allen Dingen nix to sien Modder segg'n. De Sooß gehör to een besünners Rezept. Krischan ober harr Müüs markt, he kenn sien Vadder!
Bi veerteihn Doog keem de Buer werr un wull noh sien Anchovis-Putt sehn. He harr een grooten Spoonkorf mit, door müss allerhand binn sien, denn he droog teemlich schwoor dooran. Und dad weer ok so. De Buer packt de Korf op den Disch un een örndlich Stück Swiensbroden, Rökerspeck, Mettwuss, Leberwuss, Kaas, Bodder un en Stieg Eier keemen to’n Vörschien.
De Buer harr sick verdorie nie lumpen loten. Un he schnackt bi't Utpacken blooß vun sien Anchovis. Krischan harr doorbi een ganz rooden Kopp kreegen. He weer doch de Eenzige, de vun dat Geheemrezept wüss.
Sien Modder see noch so to de Buer, se harr em jo een groten Putt vull inmokt, door kunn he sick jo recht an plegen. Krischan müss de grote Steenputt ut de Keller holn. Dad weer ok höchste Tied, denn em zittern un flogen de Hänn vör luter Angst.
Sien Modder meen, de Steenputt weer wull heel swoor. Door leeg jo ok de grote Steen bobenop. De weer doorto door, mit sien Gewicht de Anchovis ünner de Look to hooln, doormit se ni schlecht würrn.
As de Buer de Putt in de Hänn harr, snubber he dooran herüm, as wenn dat aparts weer. Denn kreeg he dad banni hild, as wenn he bang üm sien Putt Anchovis werr. Krischan un sien Modder bewunnern all de Kroom, de door op de Disch leeg.
„Junge, Junge,“ see Krischan, un dad alles för een Putt Anchovis mit Kau… – he beet sick gau op de Tung. Door harr he sick doch bald verplappert un door keem ok schon sien Vadder in de Döör, grien sick een, as he de veelen Soken op de Disch liggen seh.
Vun de Siet luer he Krischan noch mol an: „Hess doch nix verroot, Krischan? Dat weer Kautabakssooß. Dat door hoffentlich keen krank vun würr.“ Dat schlechte Gewissen keem em ober nur, wenn he all de gude Kroom op de Disch stohn seh. Sunst weer he mit sien Kreihnschiet ni so fienföhlig.
Dree Weken later, Hein un Krischan weern grood bi un nehmen ehr Büttgoorn vun de Stötten af. Krischan mit eenmol reep: „Vadder, de Buer kümmt!“
„Wo?“ frogt de ool Hein. He weer rein opgeregt. „Door bi Schlachter Sauer an de Eck steiht he mit sien Spoonkorf ünnern Arm to snacken. Ob he uns werr wat mitbröcht hett?“
„Ach, Jung, tühn doch ni. Segg du man to em, wenn he herkümmt, dat ick an de Brüüch bünn. Ick stell mi so lang, beet de Luft rein is, achter Hein Scheller sien Teerbude.“
He weer ok man eben weg un harr sick versteken, door keem de Buer noh de Stötten dool, Krischan beewer de Büx för Angst. He weer wütend öber sien Vadder, dat de em ut Feigheit dat Problem mit de Kautabakssooß oploden harr.
He see gau: „Goden Dag, Buer, mien Vadder is ni hier, he is an de Brüüch, wart ober bald werr komen.“
„Dat mokt nix,“ see de Buer. „Ick wull man blooß seggen, dat de Anchovis ganz grootordig smecken doht. So good, wie man se in keen Loden kopen kann. Ick heff to mien Fru seggt, man kann doch smecken, dat de lütt Dinger vun een Fachmann inmokt sünd, de weet doch, wie se am Besten smeckt. Jo, mien Söhn, ick segg di, de sünd so lecker un zart un möhr, dat so wie Bodder op de Tung smöölt.“
„Mien Fru un ick, wi Knecht un Kööksch sünd so schlimm doornoh, as lütt Kinner noh den Honniepott. Wenn wi so bi bliewt to naschen, denn sünd se bald all. Deshalb bün ick hier, üm mit dien Vadder to snacken, wie dat mit noch son Putt vull weer, ick heff ok werr 'n beten mitbröcht. Bring de Korf man noh dien Modder rin un pack de Kroom man ut.“
Krischan weer rein de Luft wegbleben, as he hör, wat de Buer em all door vertelln deh. Dad halwe harr he man kapeert un to Kopp krigen. He luer man blooß noh de Teerbude, wo sien Vadder sick versteken harr.
As de Buer vun „Korf noh Huus bringen“ snacken deh, door wurr Krischan ganz hiddelig. So nehm he gau de Korf un huul af. Keek sick ober noch mol üm noh de Teerbude. Door seh he, wie sien Vadder achter rut keem un noh de Stötten güng, wo de Buer noch stünn.
Krischan weer mit eenmol tomood, as weer em de große Steen vun de Anchovisputt vun’t Hart fullen, un he freu sick öber den swöören Korf un för allen, wat door binn weer.
De ool Hein, de achter de Teerbude stünn, harr alle Ogenblick üm de Eck nah de Buer un Krischan keeken. He dacht bloß ümmer, ob dor wohl wat scheef gohn weer. He harr keen Ruh mehr un meen to sick sülm: „Mensch, Hein, wat bist du doch för een kümmerlichen Kirl, hess ümmer all son Kreihnschiet för un denn steihst door ni mol för dien Undöög grood. Verkrüppst di achter de Teerbude un löttst dien Jung dat utbroodn.“
He harr door man ebenso öbernohdacht, door see he, dat Krischan mit de Korf noh Huus togüng. Door wüss he, dat allns in Ordnung weer. So güng he hin noh de Stötten dool un begrüß de Buer, as wenn he vun de Brüüch komen deh.
De Buer ober fung glieks an vun de Anchovis un vertell em, wie fein se denn smecken dehn. Un ol Hein hör niep to. „Mien leewe Buer, du susst man weten, wie ick di ansmeert heff, mit de Kautabakssooß mang dien Anchovis. Harrst dad weten, weer dien Loffgesang wohl ni so rosig utfulln,“ ober ok dach de ol Hein, „warüm sulln de Anchovis mit Kautabakssooß ni smecken? Dat is doch reinen Kroom, n beten Plummsaft mit Sirup un wat door sünst noch mang is, krank wurrn vun Kautabak is doch noch keen Minsch.“
Un smeckt mööt de Dinger jo hemm, sünst harr de Buer doch ni son Palaver dorvun mokt. De bleef denn ok bi to sabbeln. Un toletzt froog he denn Hein, wie dad denn weer mit noch een Putt vull Anchovis.
„Jo,“ seggt Hein, „besorg di man werr een Steenpott un bring em her. Bi Gelegenheit warr ick di den Putt vullmoken. Un wenn du to Stadt kümmst, frogst mol vör. Wenn de Putt vull is, denn nimmst em mit.“
„Dad doo ick,“ see de Buer.
Wieldess keem Krischan mit de Korf an. He bedank sick hartli vun sien Modder ut för dad Mitgebröchte.
„Dat is all in Ordnung,“ see de Buer, „to danken heff ick.“
So güng he denn af.
De Buer hett sien tweete fulle Putt kreegen, düttmol ober ohne Kautabakssooß, denn dat Risiko wull he leewer nich noch eenmol ingohn.
As de Buer sien irsten Putt leer un se bi de tweete anfangen doon to eten, kau un snubber de Buer herüm, as wenn door wat ni mit in Ordnung weer. He kiek sien Fru an: „Minsch, Trina, smeckst du nix? Mi dücht mit de Anchovis is wat ni op de Reeg. Door fehlt wat an. Ok sünd se so hart un fast.“
Doorgegen weern de irsten doch zart un möör wie Bodder, ok de Geschmack is ganz anners. Door see sien Fru: „De sind jedenfalls noch ni good un mütt noch een Tiedlang stohn.“ Ober wie de irsten smeckt se ni, dad weer de Buer sien Meenung.
„Wenn ick to Stadt komen do,“ see de Buer, „will ick doch mol mit Hein doröber spreken un frogen, ob se ok wat daran vergeten hebbt.“
Und so keem dad ok. De Buer verkloor Hein, wie ünnerscheedlich de Geschmack vun de irsten un den tweeten Putt weer. De ool Hein hör sick ruhig an, wat de Buer em vertelln deh. In Stilln smüster he sick een, denn see he: „Ja, Hans Buer, dat kann ganz good angohn, denn süh mol, wi sünd all ganz wiet int Fröhjohr un denn nehmt de Fisch een ganz annere Geschmack an, dat liggt an dat Fröhjohrswater. Dor is nix bi to moken. Inmokt sünd se noh dat selbige Rezept as de irsten.“
„Loot di man Tied beet tom Winter, wenn de Breedelntied un somit ok de Anchovistied is, denn will ick di werr welk inmoken un du sallst sehn, dat se denn werr genau so smeckt wie de irsten.“
De Buer hett dat denn wohl ok glöövt un weer beruhigt.
Noch lang hett de ol Hein sick een höögt, dat he de Buer mol so richtig ansmeert harr, wie ok de Schietbüdelie mit dat Fröhjohrswater, wat he em door vertellt harr.
Een Anchovis mit Tabaksooß müßt noh den Buern sien Vertelln jo gorni son schlecht Rezept ween. Hein dach bi sick: „Hans-Buer, du kannst di op verloten, du kriggst werr Anchovis mit Kautabakssooß. Dor kannst di op verloten. Dat steiht fast.“
Dat düsse Geschicht wohr wesen is, glööv ick allemol, denn de ool Hein sien Söhn Korl hett de Geschicht bi Hein Lorentzen in de Gaststuuv in de Januar 1921 vertellt, wo 2 Rökeriebesitzers un 11 Fischers bi weern. Ick heff mi vun Lorentzen Papier un Bliefedder geven loten, heff de Sook mit Opschreben un düt Stück Papier heff ick hüüt noch bi mien Kroom in de Schuuf liggen.
Friedrich Daniel.