Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- kinner_an_de_dang [2025/05/14 14:29] – created martin
+++ kinner_an_de_dang [2025/05/15 10:16] (current) – martin
@@ Line 1: / Line 1: @@
 ===== Kinner an de Dang =====
-De meerste Tid vun mien Leeven heff ick in Eckernfor un
+Binah mien hele Leeven un dat sünd nu al öwer achtig Johr, heff ick in Eckernför in dor in de Neegde vun de Dang tobröcht. Mien Öllern un Grootöllern hebbt dor veele Johrn waahnt un as Fischerfamilien ümmer med de Jünfernstie, de Brüch un de Dang to doon hatt. Siet dat ick 1900 an de Junfernstie boorn bun, hett sick veeles an un üm de Dang verannert. Menniges tom Gooden, aver dor is ok dat een orer annere, wat beeder so as fröher bleeven weer. Düsse Geg’n is aver ok hüüt noch een besunneres Stück vun Eckernför. Aawer de Tied de löppt un in’t Öller löppt se duller, so dat man kuum begriepen kann, wo gau sick, ünner dat Kapittel „Fortschritt“, de Welt ännern deiht.
-dor in de Neegde vun de Dang tobröcht. Mien Öllern un
-Grootöllem hebbt dor veele Johrn waahnt un as
-Fischerfamilien ummer med de Bruch, de Junfernstie un
-de Dang to doon hatt. Siet, dat ick 1900 an de Jünfernstie
-boorn bün, hett sick twoor veeles an un üm de Dang
-verännert, aawer düsse Geg'n is ok hüt no een besunneres
-Stück vun Eckernför. Dor hett sick in de Johren menniges
-tom Gooden ännert, aawer dor is ok dat een orer annere,
-wat beeder so as fröher bleeven weer. Aawer de Tied de
-löppt un in't Öller löppt se duller, so dat man kuum
-begriepen kann, wo gau sick, ünner dat Kapittel
-'Fortschritt', de Welt ännern deiht.
-Wenn ick nu so op mien ole Daag lang Strand un de nie
+Wenn ick nu so op mien ole Daag lang Strand un de nie Promenade gaah, de nu jo ok „An de Dang“ heeten deiht, kaamt de Gedanken an de olen Tiden un besunners an de Kinnertied man bloots so anschooten un as ick denn werrer to Huus bün, kraam ick in mien Opteeknungen vun düsse Tiden un vun de Fischerie in Eckernför un versööker, dat so’n beten to sorteern un to öwerarbeiden. Ick heff dorbi de Hoopen, dat mien Kinner un Enkel un villich deren Nakaamen, dat mol lesen do un so to weeten kreegt, wo dat mol frööher togung an de Dang. Un as dat weer to een Kinnertied oohn’ Radio, Puschenkino un al dat nümoodsche Speelwark. Villich künnt se verstaahn, dat ok uns Kinnertied een schoöne Tid weer, de aawer ok swoor wess is. Bi de meersten Familien güng dat dorüm, wi ward wi satt un kaamt med dat beten, wat wi verdeent, öwer de Runnen. To dütt Leeven müssen se al, Vadder, Mudder un ok de grooten Kinner eehr Deel bidraagen un trutz düsse dääglie Sorg’n üm dat Brod, würrn de meersten Kinner tofreen med eehr Kinnertied un dinken geern doran trüch. Besünners in de Straaten üm de Dang harr de meersten Familien veele Kinner, so an söß bed teihn Stükk würrn dor keen Seltenheid. Un Kinnergeld, so as hüt, dat geev dat dormaals ni, un de Lüüd müssen seehn, dat se lang keemen. Un dor bünn ick de Meenung, dat se dormaals to minnst ni unglückli weern un veele Kinner dat laater to wat bröcht hebbt.
-Promenade gaah, de nu jo ok 'An de Dang' heeten deiht,
-kaamt de Gedanken an de olen Tiden un besunners an de
-Kinnertied man bloot so anschoolen un wiel ick denn
-werrer to Huus bün, kraam ick in mien Opteeknungen vun
-düsse Tiden un vun de Fischerie in Eckernför un
-versööker, dat so'n beten to sorteern un to ööwerarbeiden.
-Ick heff dorbi de Hoopen, dat mien Kinner un Enkel un
-villich deren Nakaamen, dat mol lesen dot un so to
-weeten kriegt, wo dat mol frööher to gung an de Dang. Un
-as dat weer to een Kinnertied oohn' Radio, Puschenkino
-un al dat nümoodsche Speelwark. Villich künnt se
-verstaahn, dat ok uns Kinnertied een schoöne Tid weer,
-de aawer ok swoor wess is. Bi de meersten Familien güng
-dat dorüm, wi ward wi satt un kaamt med dat beten, wat
-wi verdeent ööwer de Runnen. To dütt Leeven müssen se
-al, Vadder, Mudder un ok de grooten Kinner eehr Deel
-bidraagen un trutz düsse dääglie Sorg'n üm dat Brod,
-würrn de meersten Kinner to free'n med eehr Kinnertied
-un dinken geern doran trüch. Besünners in de Straaten üm
-de Dang harr de meersten Familien veele Kinner, so an
-söß bed teihn Stükk würrn dor keen Seltenheid. Un
-Kinnergeld, so as hüt, dat geev dat dormaals ni, un de Lud
-müssen seehn, dat se lang keemen. Un do bünn ick de
-Meenung, dat se dormaals to minnst ni unglückli weern
-un veele Kinner dat laater to wat bröcht hebbt.
-Sowiet een poor Wor vorweg. Do nu will ick mol
+Sowiet een poor Wöör vorweg. Do nu will ick mol vertell’n, as dat frööher wöör an un üm de Dang.
-vertell'n, as dat frööher wöör an un üm de Dang.
-April 1906 deen mien Öllern vun de Jünfernstie Nr. 69,
+April 1906 deen mien Öllern vun de Jünfernstie Nr. 69, dat wöör dormals dat „Frahmsche Huus“ nöömt, na de Achderstraat flütten. Se harrn in dat teemli ole Huus Nr. 19, wat ok hüt, nadem dat restaureert woorn is, no een stattligen Indruck maakt, een gröttere Waahnung kreegen. Vör alln harr mien Vadder de groote Böön, de sik öwwer dat hele Vörhuus hintrekken dünn, med meet. So kunn he sien Fischeriegeschirr, Netten, Tauwark un allns, wat dor sünst no to höörn dee, ööwer de Wintermaande dor laagern. Öwer dat Huus gifft dat eeniges to segg’n, wat ick dorvun weeten do, heff ick in een besünnere Geschicht opschreeven.
-dat wöör dormals dat 'Frahmsche Huus' nöömt, na de
-Achderstraat flütten. Se harrn in dat teemli ole Huus Nr.
-, wat ok hüt, nadem dat restaureert woorn is, no een
-stattligen Indruck maakt, een gröttere Waahnung kreegen.
-Vör alln harr mien Vadder de groote Böön, de sik öwwer
-dat hele Vörhuus hintrekken dünn, med meet. So kunn he
-sien Fischeriegeschirr, Netten, Tauwark un allns wat dor
-sünst no to höörn dee, ööwer de Wintermaande dor
-laagern. Ööver dat Huus gifft dat eeniges to segg'n, wat
-ick dorvun weeten do, heff ick in een besünnere Geschicht
-opschreeven.
-De Dang is altied in Eckernfor een Begreep wess. As
+De Dang is altied in Eckernför een Begreep wess. As Dang beteekner man ok hüt no dat Stükk Strand vun de Nordsied vun’t Exer bed na de Brüch daal. De Kinner ut de Straaten westli vun de Dang, nämli Jünfernstie, Kattsund, Möhlenstraat un de dor twüschen liggende Straaten waahnen deen, weern Kinner vun de Dang. To uns Kinnertied un ok no later würr de Dang opdeelt in dree Afsnitte. De „eerste Dang“ weer dat Enn vun de Brüch bed na de Nedergang bi Fritz Hass genöwer vun de Pastorengang. De „tweete Dang“ güng bed na Schnittersgang un de „drütte Dang“ bed na’t Exer.
-Dang beteekner man ok hüt no dat Stükk Strand vun de
-Nordsied vun't Exer bed na de Brilch daal. De Kinner ut
-de Straaten westli vun de Dang, nämli Jünferstie,
-Kattsund, Möhlenstraat un de dor twüschen liggene Straaten
-waahnen deen, weern Kinner vun de Dang. To uns
-Kinnertied un ok no later würr de Dang opdeelt in dree
-Afsnitte. De 'eerste Dang' weer dat Enn vun de Brüch
-bed na de Nedergang bi Fritz Hass genööwer vun de
-Pastorengang. De 'tweete Dang' güng bed na
-Schnittersgang un de 'drütte Dang' bed na't Exer.
-Op düsse Deelung in de dree Dangafsnitten leggern
+Op düsse Deelung in de dree Dangafsnitten leggern besünners de Jungens veel Bedüdung. Se weern in dat Gebeed, wo se to höörn deen, een Krink, wo bloot se wat to segg’n un keen annern wat in de Melk to kröömen harrn. Jedeen „Dang“ harr sien Anföhrer orer meehr so wat as een Vörmann, wiel he ni alleen dat segg’n harr, wat se gemeensaam maaken orer dörchföhrn wulln. Dat wör ünner de „grooten Jungs“, dat weern de Jungs ööwer twölf Johr, afmaakt. Dee Jungs ünner twölf weern Mitlööpers, de so as ok de Deerns lang ni allns medmaaken dörf’n.
-besünners de Jungens veel Bedüdung. Se weern in dat
-Gebeed, wo se to höörn deen, een Krink, wo bloot se wat
-to segg'n un keen annern wat in de Melk to kröömen
-harrn. Jedeen 'Dang' harr sien Anföhrer orer meehr so
-wat as een Vörmann, wiel he ni alleen dat segg'n harr,
-wat se gemeensaam maaken orer dörchföhrn wulln. Dat
-wör ünner de 'grooten Jungs', dat weern de Jungs ööwer
-twölf Johr, afmaakt. Dee Jungs ünner twölf weern
-Mitlööpers, de so as ok de Deerns lang ni allns
-medmaaken dorf'n.
-In Allgemeenen keemen de eenzelnen Dangs med
+In Allgemeenen keemen de eenzelnen Dangs medenanner ut. Dat geev twischen de „Dangs“ Wettspeele, to Frööhjohr un Harvst weern dat Fodball, Drievball, Kricket un anner Ballspeele, de meerstens op Exer, as „neutroles“ Gebeed, utdraagen worrn. Op Exer fööhrten aawer ok Krinks ut anner Straaten eehr Speele dörch, so dat dat mennigmol to Striederien mank de eenzelnen Straatengemeenschoppen keem. Dat weern besünners de Jungs vun de „Kasern“ un de Reeperbaahn un ok vun’t Peermarkt, de op Exer speelen deen.
-eenanner ut. Dat geev twischen de 'Dangs' Wettspeele, to
-Frööhjohr un Harvst weern dat Fodball, Drievball, Kricket
-un anner Ballspeele, de meerstens op Exer, as 'neutroles'
-Gebeed, utdraagen worrn. Op Exer fööhrten aawer ok
-Krinks ut anner Straaten echr Speele dörch, so dat dat
-mennigmol to Striederien mank de eenzelnen
-Straatengemeenschoppen keem. Dat weern besünners de
-Jungs vun de 'Kasern' un de Reeperbaahn un ok vun't
-Peermarkt, de op Exer speelen deen.
-Bi so'n Striet weern de eenzelnen 'Dangs' sick to
+Bi so’n Striet weern de eenzelnen „Dangs“ sick to meersten eenig un hollern tosaamen geg’n de Annern. Kunn so’n Stried ni in Freeden bileggt warrn, keem dat ok mol to een Klopperie. Dat woor im allgemeenen aawer ni so dull utdraagen, dat dat to eernste Verwunnen keem. To meersten aawer woor man sikk ok so eenig orer maaker een Wettspeel ge’nanner.
-meersten eenig un hollern tosaamen geg'n de Annern.
-Kunn so'n Stried ni in Freeden bileggt warrn, keem dat ok
-mol to een Klopperie. Dat woor im allgemeenen aawer ni
-so dull utdraagen, dat dat to eernste Verwunnen keem. To
-meersten aawer woor man sikk ok so eenig orer maaker
-een Wettspeel ge'nanner.
-Harrn sick aawer mol de 'Dangs' ünneranner vertörnt, so
+Harrn sick aawer mol de „Dangs“ ünneranner vertörnt, so weer dat för al de Kinner med Ümstänn verbunnen. Morn’s, op de Weg to School, weer dor med to reknen, dat de Jungs vun de eerste „Dang“ een Ümweg lang de Kieler Straat orer Reeperbohn maaken müssen, wiel de Jünfernstie un de Achderstraat dörch de grooten Jungs vun de tweete orer drütte Dang afsparrt würrn. Dor keem denn mankeen, besünners vun de lütteren, to laat to School. Un to de dore Tied to lat in de School ankaamen, dat bedüder tomeerst ok wat med de Reetschächt achtervör to krieg’n.
-weer dat för al de Kiner med Ümstänn verbunnen.
-Morn's, op de Weg to School, weer dor med to reknen,
-dat de Jungs vun de eerste 'Dang' een Ümweg lang de
-Kieler Straat orer Reeperbohn maaken müssen, wiel de
-Jünfnernstie, de Achderstraat dörch de grooten Jungs vun
-de tweete orer drütte Dang afsparrt würrn. Dor keem den
-mankeen, besünners vun de lütteren to lat to School. Un
-to de dore Tied to lat in de School ankaamen, dat bedüder
-tomeerst ok wat med de Reetschächt achtervör to krieg'n.
-Bi eenige Lehrer wöörn de Dangjungs tomeersten slech
+Bi eenige Lehrer wöörn de Dangjungs tomeersten slech anschreeven un kreeg’n bi de lüttste Kleenigkeed wat med de Reetschächt. Een Lehrer, ick glöv, he keem vun’t Rheinland, de Noom weet ick ni meehr, harr dat besünners op de Jungs ut dütt Reveer afseeh’n. Dor mank een vun de Jungs al morns fröh vor de School in de Rökkerien arbeiden dee, tom Bispill Kisten vörnaageln orer na de eerste Röökerschicht tonaageln, kunn man dat rüüken. So de Lehrer in de Klass rinkeem, trok he de Naes kruus un schnupper. He harr kuum sien Jack in’t Schapp hung’n, kreeg he de Reetschächt rut un reep de Jung’s op. Dorbi sä he: „Wenn Ihr euch schon nicht waschen könnt, so will ich euch den Gestank wohl aus euren Hosenboden klopfen.“ De Jungs müssen sick in een Reeg opstellen un kreeg’n eenjedeen dree bed veer Schläg med de Schächt. Jedesmol, wenn he an eehr Plads vorbi keem, trok he werrer de Naes kruus. Dat geev aawer ok Lehrers, de wüssen, wo schwöör düsse Kinner dat harrn un se ördentli behandeln deen un ok mol fiev graade sien leeten, wiel de een orer anner sien Schoolarbeid ni maakt harr.
-anschreeven un kreeg'n bi de lüttste Kleenigkeed wat med
-de Reetschächt. Een Lehrer, ick glöv, he keem vun't
-Rheinland, de Noom weet ick ni meehr, harr dat
-besünners op de Jungs ut dütt Reveer afseeh'n.
-Dor mank een vun de Jungs al morns froh vor de School
-in de Rökkerien arbeiden dee, tom Bispill Kisten
-vörnaageln orer na de eerste Röökerschicht tonaageln,
+Aawer nu werrer trüch na de Dang. Weer Pingsen vörbi, fung för uns de Sommer an. Sommer, dat bedüder för uns, Waader, Strand, baaden, seiln, roo’n un wriggen med de Jööl un barfood loopen. In de School woor dat ni so geern seehn, wiel de Kinner barfööt leepen deen. Dor de meisten Kinner to de Tied in Holtschooh güngen, woorn de Tüffeln op de Schoolweg in de Hann naahmen un in de School antrooken. Dat maaker ok Spaaß, un klöötern med de Pantüffeln ööwer de Schooldeelen, so dat meenigeen vun de Lehrers uns leever barfööt loopen leeten.
-kunn man dat rüüken. So de Lehrer in de Klass rinkeem,
-trok he de Naes kruus un schnupper. He harr kuum sien
-Jack in't Schapp hung'n, kreeg he de Reetschächt rut un
-reep de Jung's op. Dorbi sa he: Wenn Ihr euch schon nicht
-waschen könnt, so will ich euch den Gestank wohl aus
-euren Hosenboden klopfen. De Jungs müssen sick in een
-Reeg opstellen un kreeg'n eenjedeen dree bed veer Schläg
-med de Schächt. Jedesmol, wenn he an eehr Plads vorbi
-keem, trok he werrer de Naes kruus. Dat geev aawer ok
-Lehrers, de wüssen wo schwöör düsse Kinner dat harrn
-un se ördentli behandeln deen un ok mol fiev graade sien
-leeten, wiel de een orer anner sien Schoolarbeid ni maakt
-harr.
-Aawer nu werrer trüch na de Dang. Weer Pingsen vorbi,
+Veele Kinner, besünners de ut Fischerfamilien, müssen ok bi de Arbeid med ran un hölpen. Sommertied weer Büttgaarntied. Dor fischen de meersten vun de Fischers med eehr Quasen (Quatschen) med Büttgaarn na Goldbütt un ok na Strufbütt. De Büttgaarn weern Stellnetten, befischt woor in twee Schichten, dat bedüüder, dat afwesseln een Schicht utsett un de anner Schicht ophaalt woor, so dat ümmer een Schicht, dat weern 63 orer 72 Stükk Netten, int Waader un de anner Schicht an’t Land weern. De Netten bestünn'n ut Boomgaarn un müssen twischendörch dröögen un rein maakt warrn.
-fung för uns de Sommer an. Sommer, dat bedüder för uns,
-Waader, Strand, baaden, seiln, roo'n un wriggen med de
-Jööl un barfood loopen. In de School woor dat ni so geern
-seehn, wiel de Kinner barfööt leepen deen. Dor de meisten
-Kinner to de Tied in Holtschooh güngen, woorn de
-Tüffeln op de Schoolweg in de Hann naahmen un in de
-School antrooken. Dat maaker ok Spaaß, un klöötern med
-de Pantüffeln ööwer de Schooldeelen, so dat meenigeen
-vun de Lehrers uns leever barfööt loopen leeten.
-Veele Kinner, besünners de ut Fischerfamilien, müssen
+Vör allen in de Sommerferien weern al to froöhen Moorn de Jungens, aawer ok Deerns dorbi, de Büttgaarn, wülke de Dag vörher utsett un bied hellwarrn trooken woorn, in Molln vun de Brüch med Schuufkoorn orer Hannwaagen na de Stöötenplädse to bringen. In een Moll weern ümmer dree Stükk Gaarn un je Partner woor med söben bed achd Molln fischt. Jedeen vun de Partner (Macker) harr sien eegen Stöötenplads, de ni ümmer tosaamen an een Stell würrn. Dat würr jeed’n Moorn een hin un her vun de Brüch na’n Stöötenplads, dor ni meehr as twee Molln op een Tuur transporteert warrn kunn’n. Op de Stöötenplads woorn de Netten ophung’n, utsteent un na’d dröögen med de Fegrooh rein bösst. De Fegrooh weer een Wichelruut, de ümböögt un an de Enn so tosaamen bunnen wöör, so dat he udseeh, as een Teppichklopper. Dor wöör ümmer een barg Schiet op de Gaarns vun Seedang, Algen, Kratzers un Seeflach, dat weern Quallen, un so weer dat een teemli schwöre un schietige Arbeid. Dor dat Sommer weer, gung'n dat, na dat de Arbeid daan würr, ok glieks in’t Waader to baad’n. De Schiet, de ni glieks afgüng, woor med Sand afrubbelt, so würm wi werrer rein. Weer dat Baadevergnögen vörbi, woorn de Netten naklaart. Dorbi woor nakeeken, op dor Lökker in’t Nett weern. De Lökker keem’n tomeist dörch Kratzer (Krebse), Seespinnen, groote Dösch orer bied trekken dörch fasthaaken an de Grund in de Netten rin. Harr man een Lokk funn, woor dor med een Stück Wullfaden een Schleuf anbröcht. So kunn de Böter, dat weer de Fischer orer sien Fru, aawer ok gröttere Jungs, de Lökker beder finn un dat utflikken (böten) gung gauer. Mennigmol weern de Lökker so groot, dat eerstmol Maschen utsneeden woom, üm dat Lokk ördentli totoböten. Bi de Büttgaarn weer dat wichdi, dat de Lökker akurat utbedert worrn, wiel sikk sünst de Gaarn vertrekken deen un ni richdig in’t Waader stünn’n. Bi de lütteren Lökker doorfen ok mol de grooten Jungs böten un ok mank een Fischersfru verstünn dor wat vun un hölper. Weern de Gaarn to schietig, dat se med de Fegrooh ni rein to kriegn weern, mütten de Netten utspöölt orer mennigmol ok utkaagt warrn. Dat weer in een Dag ni to maaken. So würr dütt Stükk dörch een anner Nett ut de Vöraat naahmen, de jedeen Fischer liggen harr. To Namiddag mütten de Gaarn werrer klor sien. Dat Afneehmen vun de Netten maaker de Fischer sülvst, wiel dat dorbi op ankeem, dat de Netten ni dörchenanner keemen un sikk bied Utsetten ni vertütern deen. De Netten woorn langkant in de Moll pakkt, so dat de Böverdell med de Flotthölter baaben un de Schleufbänner för de Steens achderanner ünnen liggen deen. De Schleufbänner weern in glieke Afstänn med beide Enn an de Ünnerdell anknütt un seehn nu ut as Duppelfransen. Nu woorn de Netten insteent. Dat möken tomeist de Fruuns orer de grötteren Jungs. De Steens för de Gaarns woorn an’t Strand, tomeist ünner Sandkrog orer bi Ollenhoff sammelt. Se mütten längli un so bi twee Toll lang un een halv bed knapp een Toll dikk sien. Weern se in de Midd beeden dünner, so weern se besünners to gebruken, wiel se ni so licht affall’n kunn. De Steen woor med een duppelte Schling, de dörch ööwerlegg’n vun dat Schleufbandenn över de beid’n Schenkel fast maakt. Dorna müss oppasst warrn, dat de Steens een na de anner in de richdige Reeg in de Moll pakkt wurrn, dormed dat bi’t Utsetten keen Maleschen geev. Weern de Schlings üm de Steens ni ördentli antrooken, kun dat passeern, dat se bit Utsetten rutfulln. Keem dat bi een Stükk öffters vör, geev dat naher to Hus ördentli Drappel. Aawer ok bit Inhaalen gungen Steens verloorn, so dat ümmer werrer Steens bruukt woorn. So weern de Kinner dorbi an’t Strand na niee Steens to sööken, dat weer ok för lütteren Kinner een Möglichkeit to hölpen. Dor ni alle Fischers Kinner harrn, de hölpen kunn, verdeener sikk mank een vun de grötteren Jungs een poor Groschen dormed, dat se de Arbeid ööwerneehm’n. Düsse Jungs harrn eehrn „fast“ Fischers un tomeist ok eehr eegene Steens, de se sammelt harrn. För een Moll intosteenen geev dat een Groschen, dat weern so söbentig bed achdig Penn je Dag. Dat geev ok Jungs, de blot Steens sammeln un se an de Fischers verköpen deen. För 100 Steens geev dat 50 Penn. Een Stück Büttgaarn weer 20 Faden lang un harr 120 Steenschleufen. Na dat Insteen woorn de Molln na de Brüch un op Quatschen bröcht un de Netten weern dormed kloor tom Utsetten de anner Moorn.
-ok bi de Arbeid med ran un hölpen. Sommertied weer
-Büttgaarntied. Dor fischen de meersten vun de Fischers
-med eehr Quasen (Quatschen) med Büttgaarn na Goldbütt
-un ok na Strufbütt. De Büttgaarn weern Stellnetten,
-befischt woor in twee Schichten, dat bedüüder, dat
-afwesseln een Schicht utsett un de anner Schicht ophaalt
-woor, so dat ümmer een Schicht, dat weern 63 orer 72
-Stükk Netten int Waader un de anner Schicht an't Land
-weern. De Netten bestünn'n ut Boomgaarn un müssen
-twischendörch dröögen un rein maakt warrn.
-Vör allen in de Sommerferien weern al to froöhen Moorn
+Nu weer dat ni so, as dat de Kinner nu weet ni veel arbeiden mütten un villicht utnütt woorn. Nee, de Arbeid bröcher ok Spaaß un neehm jo ok ni den ganzen Dag in. Besünners af teihn Johr weern de Jungs ut de Fischerfamilien geern dorbi, Vadder orer Grootvadder to hölpen, wiel se so ok wat leehrn kunn, den jedeen Fischerjung to de dore Tied wull sülvstverständli ok Fischer warrn un so keeken se de Ölleren op de Finger, üm jo allns mittokrieg’n. So harr dat ok all eehr Vaddern un Grootvaddern gaahn. Besünners biet Böten passen de Jungs op un hulpen, wo se kunn. Dat fung an med dat upwickeln vun de Bötnaadeln un gung wieder med heelmaaken vun eerst een Lokk un se weern stolt, wiel se ok al gröttere Lökker utböten orer een Dell anknütten dorf’n. Veele ööwen dat Knütten un Böten med ole Netten.
-de Jurngens, aawer ok Deerns dorbi, de Büttgaarn, wülke
-de Dag vörher udsett und bied hellwarrn trooken woorn,
-Vör allen in de Sommerferien weern al to frööhen Moom de
+In mank een Fischerfamilie weer dat so, dat de Grootvadder de swöre Arbeid op de Quatschen afgeeven harrn, wiel se dat ut Öller ni meehr so maaken kunn. Mank een vun de Ölleren steller sikk so üm un bedreev in de Sommermaanden de Lüttfischerie med de Jööl in de Neegde vun’t Strand. Se deen sikk so med een orer twee vun de olen Fischers tosaamen un weern werrer so wat as een Ploog. Se weern aawer ok frooh ööwer Hölp. Un de grooten Jungs reeten sikk ok dörum, medtofohrn. Tomeist würr med Aalruusen ünnern Südstrand un ünner Sandkrog, aawer ok in de Nord in de Reetwisch fischt. Aawer ok med Aalangeln an de Lien weer man achder de Aal her. An so een Angellien weern an de 100 Angelhaaken med jeen dünne Lien vun een Faden fastmaakt. De Angeln woorn in een Klemm ut Holt opsteeken, so dat se ni dörcheenanner kaamen deen. För’t Utsetten woor een Haaken na de anner afnaahmen un med een Wurm bestikkt. Dorto woorn Regenwörmer orer Sandwörmer (Reefwörmer) naahm’n. Dat Utgraaven vun de Sandwörmer woor bi Flachwaader vörnaahm un de Wörmer wöörn in en Moll, de med natte Reefsand füllt weer, opbewohrt. De Regenwörmer to sammeln weer för mank een Jung een Spaaß, wiel dat aabends in Düstern de best Tied dorför weer. Dorbi müss man heel liesen un flink sien. Lücher man in de Goorn med een Latern, keemen de Wörmer so een bed twee Zentimeter ut de Eer. In düssen Oogenblick müss man togriepen un de Worm ut sien Lök haalen. Weer man ni gau genoog, verswunnen se as de Blitz in eehr Lokk. Manke Jungs sammeln ok op den Karkhoff un vertellen de anner Dag al möglie Gruselgeschichten, wat se angevli dorbi beleevt harrn. Na dat Opsteeken vun de Wörmer, wat een ördentli schietige Arbeid weer, woorn de Angeln een bi anner in en Moll leggt un weern so ferdi tom Utsetten. Dat Utsetten funn am frööhen Aabend statt, nadem man med Jööl na de Stell root weer. Dorto weern ümmer Jungs to gebruken. De Jungs drängeln sikk tom Deel darna, weil se dorför de anner Dag, wenn de Angeln trooken weern, med de Jööl roo’n un seiln dörfen. De Angeln mütten morrns frööh för Sunnenopgang ophaalt warrn, weil sikk de Aal biedt hellwarrn vun de Angel dreih’n dünn. Mien Grootvadder Krabbenhöft, de an de Eck vun de Jünfernstie bied Exer waahnen dee, bedreev vör de eerste Weltkrieg ok de Lüttfischerie un ick heff em mennigmol holpen, wat ok veel Spaaß bröcht hett. He fischer besünners med Aalruusen, Aalangeln un af Juni bed September güng he op Makrelen med de Angellienen. Dütt weer een Dagfischerie. De Angeln, so bi 300 Stück an een Lien, woorn med Juchers (lütte Jungheern) bestükkt un een halv Miel vun't Strand vun de Haabeninfohrt bed Sandkrog utsett un na een halv bed een Stünn werrer inhaalt. Dor dat to de Tied veele Makrelen in de För geev, weern op een Tog so üm un bi 20 bed 30 Stück Makrelen op de Angeln. De Angeln woor inhaalt un glieks ni bestükkt un wedder utsett, so dat an een Dag dree bed veer Töög maakt woorn. De Makrel weer een Fisch, de blot vun enkelte Fischers med Netten fischt wöör. Dat güng med een Stüümwaad vör sikk. De Makrelen stünn, je na Wedder un Strööm, mol op deep un mol op Flachwaader. Bi lurige Wedder gung’n se in Schwärmen an de Bööberfläche vun’t Waader un weern med Muul ut Waader. Dat seeh ut, as wiel dat regen dünn, dorvun de Utdrukk „stüümen“. De Makrelen weern een Nebenfisch för de meisten Fischers un wöörn tomeersten för de Eegenbruk röökert, brat orer in Suur kaagt. Dat geev aawer ok Röökerien, de se opkööpen un as Fleckmakrel verkööpen deen.
-Jurngens, aawer ok Deerns dorbi, de Büttgaarn, wülke de Dag
-vörher udsett und bied hellwarm trooken woorn, in Molln vun de
-Brüch med Schuufkoorn orer Hannwaagen na de Stöötenplädse to
-bringen. In een Moll weern ümmer dree Stükk Gaam un je Partner
-woor med söben bed achd Molln fischt. Jedeen vun de Partner
-(Macker) harr sien eegen Stöötenplads, de ni ümmer tosaamen an
-een Stell würrn. Dat würr jeed'n Moorn een hin un her vun de Brüch
-na'n Stöötenplads, dor ni meehr as twee Molln op een Tuur
-transporteert warm kunn'n. Op de Stöötenplads woorn de Netten
-ophung'n, utsteent un na'd dröögen med de Fegrooh rein bösst. De
-Fegrooh weer een Wichelruut, de ümböögt un an de Enn so
-tosaamen bunnen wöör, so dat he udseeh, as een Teppichklopper.
-Dor wöör ümmer een barg Schiet op de Gaarns vun Seedang,
-Algen, Kratzers un Seeflach, dat weern Quallen, un so weer dat een
-teemli schwöre un schietige Arbeid. Dor dat Sommer weer, gung'n
-dat, na dat de Arbeid daan würr, ok glieks in't Waader to baad'n.
-De Schiet, de ni glieks afgüng, woor med Sand afrubbelt, so würm
-wi werrer rein. Weer dat Baadevergnögen vörbi, woorn de Netten
-naklaart. Dorbi woor nakeeken, op dor Lokker in't Nett weern. De
-Lökker keem'n tomeist dörch Kratzer (Krebse), Seespinnen, groote
-Dösch orer bied trekken dörch fasthaaken an de Grund in de Netten
-rin. Harr man een Lokk funn, woor dor med een stückk Wullfaden
-een Schleuf anbröcht. So kunn de Böter, dat weer de Fischer orer
-sien Fru , aawer ok gröttere Jungs, de Lökker beder finn un dat
-utflikken (böten) gung gauer. Mennigmol weern de Lökker so groot,
-dat eerstmol Maschen utsneeden woom, üm dat lokk ördentli
-totoböten. Bi de Büttgaarn weer dat wichdi, dat de Lökker akurat
-utbedert woom, wiel sikk sünst de Gaam vertrekken deen un ni
-richdig in't Waader stünn'n. Bi de lütteren Lökker doorfen ok mol
-de grooten Jungs böten un ok mank een Fischersfru verstünn dor
-wat vun un holper. Weern de Gaarn to schietig, dat se med de
-Fegrooh ni rein to kriegn weern, mütten de Netten utspöölt orer
-mennigmol ok utkaagt warrn. Dat weer in een Dag ni to maaken. So
-würr dütt Stükk dörch een anner Nett ut de Vöraat naahmen, de
-jedeen Fischer liggen harr. To Namiddag mütten de Gaam werrer
-klor sien. Dat Afneehmen vun de Netten maaker de Fischer sülvst,
-wiel dat dorbi op ankeem, dat de Netten ni dörcheenanner keemen
-un sikk bied Utsetten ni vertütern deen. De Netten woomn langkant
-in de Moll pakkt, so dat de Böverdell med de Flotthölter baaben un
-de Schleufbänner för de Steens achderanner ünnen liggen deen. De
-Schleufbänner weern in glieke Afstänn med beide Enn an de
-Ünnerdell anknütt un seehn nu ut as Duppelfransen. Nu woorn de
-Netten insteent. Dat möken tomeist de Fruuns orer de grötteren
-Jungs. De Steens for de Gaarns woorn an't Strand, tomeist ünner
-Sandkrog orer bi Ollenhoff sammelt. Se mütten längli un so bi twee
-Toll lang un een halv bed knapp een Toll dikk sien. weern se in de
-Midd beeden dünner, so weern se besünners to gebruken, wiel se ni
-so licht affall'n kunn. De Steen woor med een duppelte Schling, de
-dörch ööwerlegg'n vun dat Schleufbandenn över de beid'n Schenkel
-fast maakt.Dorna müss oppasst warm, dat de Steens een na de
-anner in de richdige Reeg in de Moll pakkt wurrn, dormed dat bi't
-Utsetten keen Maleschen geev. Weern de Schlings üm de Steens ni
+Weer dat an en Sommeraabend besünners luriges Wedder, so kort för een Gewidder, keem de Aal geern ut siene Lökker rut, üm sikk in’t flache Waader op de Reef to aalen. Dat weer Tied för’t Aalstikken. Dorto neehm man een Neptunspieß med veer bed fiev Tinken an een lange Stokk un leet sikk med de Jööl drieven un stikker ümmer werrer med de Spieß op’n Grund. Dorbi dreept man de Aal, de twischen de Zinken inkleemt weer, un kunn em so ruthaalen. Wiel dorbie mank een Aal dorvun keem, aawer gräßli verstümmelt woor un sikk bed, dat he dod bleev, quälen dee, würr düsse Fangmethode laater verbood’n.
-ördentli antrooken, kun dat passeern, dat se bit Utsetten rutfulln.
-Keem dat bi een Stükk öffters vör, geev dat naher to Hus ördentli
-Drappel. Aawer ok bit Inhaalen gungen Steen verloorn, so dat
-ümmer werrer Steens bruukt woorn. So weern de Kinner dorbi an't
-Strand na niee Steen to sööken, dat weer ok för lütteren Kinner een
-Möglichkeid to hölpen. Dor ni alle Fischers Kinner harrn, de hölpen
-kunn, verdeener sikk mank een vun de grötteren Jungs een poor
-Groschen dormed, dat se de Arbeid ööwerneehm'n. Düsse Jungs
-harr eehrn 'fast' Fischers un tomeist ok eehr eegene Steens, de se
-sammelt harm. För een Moll intosteenen geev dat een Groschen, dat
-weern so söbentig bed achdig Penn je Dag. Dat geev ok Jungs, de
-blot Steens sammeln un se an de Fischers verköpen deen. För 100
-Steens geev dat 50 Penn. Een Stück Büttgaarn weer 20 Faden lang
-un harr 120 Steenschleufen. Na dat Insteen woorn de Molln na de
-Brüch un op Quatschen bröcht un de Netten weern dormed kloor
-tom Utsettem de anner Moorn.
-Nu weer dat ni so, as dat de Kinner nu weet ni veel arbeiden mütten
+Aawer na düsse lütt Schwenk in de Fischerie un wat wi Kinner dor hulpen heff, werrer to dat, wat wi am leevsten deen, nämli speelen an de Dang.
-un villicht utnütt woorn. Ne de Arbeid bröcher ok Spaaß un neehm
-jo ok ni den ganzen Dag in. Besünners af teihn Johr weern de Jungs
-ut de Fischerfamilien geern dorbi Vadder orer Grootvadder to
-hölpen, wiel se so ok wat leehr kunn, den jedeen Fischerjung to de
-dore Tie wull sülvstverständli ok Fischer warrn un so keeken se de
-Ölleren op de Finger, üm jo allns mittokrieg'n. So harr dat ok all
-eehr Vaddern un Grootvaddern gaahn. Besünners biet Böten passen
-de Jungs op un hulpen, wo se kunn. Dat fung an med dat upwickeln
-vun de Bötnaadeln un gung wieder med heelmaaken vun eerst
-eenLokk un se weern stolt, wiel se ok al gröttere Lökker utböten
-orer een Dell anknütten dorf'n. Veele ööwen dat Knütten un Böten
-med ole Netten.
-In mank een Fischerfamilie weer dat so, dat de Grootvadder de
+Bi südwestlie orer westlie Wind würr Flachwaader an’n Strand, so keemen de Sandbanken frie vun’t Waader. Un in de Lunken, dat weer dat deepere Waader twüschen de Sandbanken, kunn man god speeln. In dat no kneehooche Waader woorn med de Segelbööd, de wi uns sülvst buut harrn, Regatten seilt, as de grooten Bööd. Düsse Bööd woorn to Fröhjohr ut Füürn- orer Ellernholt blot med een Taschenkniev tomeist na Vörbild vun Quatschen orer Schoners snittelt un ok so optakelt. Een passendes Stükk Holt haalen wi uns bi de Röökerien orer Kistenfabriken. De Rump woor uthöölt, so dat de Scheep opdrifft harrn. Ut Blie, dat wi uns vun ole Netten afpuuln deen, woor een Schwert kloppt orer gaaten. To de Tied seeh man op manke Huusdöörtrepp an de Jünfernstie un in de Achderstraat de Jungens bi to snitten. Een beleebt Plads weer de groote Steentrepp för uns Waahnhus in de Achderstraat. Weer dat Schipp groff fardig, woor dat med Glasscherben glatt maakt un kreeg de richdige Form. Dat weern to Deel rech staatje Bööd, de dorbi rutkeem’n un med Farv, de bit moolen vun de Grooden Bööd ööwerbleeven weer, anmoolt woorn.
-swöre Arbeid op de Quatschen afgeeven harrn, wiel se dat ut Öller
-ni meehr so maaken kunn. Mank eeen vun de Ölleren steller sikk so
-üm un bedreev in de Sommermaanden de Lüttfischerie med de Jööl
-in de Neegde vun't Strand. Se deen sikk so med een orer twee vun
+Bi de Start an de Süd- orer Nordkant vun de Lunk woorn de Seils so sett, dat de Bööd an de Wind leeg’n un mögli lang in Nord- orer Südrichdung seiln deen. An Enn vun de Lunk woorn se ümdreiht, so dat de Törn trüch gung bed na’t anner Enn vun de Lunk. Twischendörch dörfen de Bööd ni anfaat warrn. Leep een Schipp op Grund, döörf man med de Hann Wellen schlaagen, bed dat Schipp werrer frie keem. Dorbi kunn dat passeern, dat de Scheep een anner Kurs neehmen un so ni meehr winnen kunn’n. Wunnen harr dat Schipp, dat toeerst de beiden Kursen afseilt harr. Dat weer eenerlei, wo groot de Bööd un wi se takelt weern. Ick harr de Quatsch vun mien Grootvadder un Vadder nabbuut un mennigmaal dormed wunnen.
-de olen Fischers tosaamen un weern werrer so wat as een Ploog. Se
-weern aawer ok frooh ööwer Hölp. Un de grooten Jungs reeten sikk
-ok dörum, medtofohrn. Tomeist würr med Aalruusen ünnern
-Südstrand un ünner Sandkrog aawer ok in de Nord in de Reetwisch
-fischt. Aawer ok med Aalangeln an de Lien weer man achder de Aal
-her. An so een Angellien weern an de 100 Angelhaaken med jeen
-dünne Lien vun een Faden fastmaakt. De Angeln woorn in een
-Klemm ut Holt opsteeken, so dat se ni dörcheenanner kaamen deen.
-Fört utsetten woor een Haaken na de anner afnaahmen un med een
-Wurm bestikkt. Dorto woorn Regenwörmer orer Sandwörmer
-(Reefwörmer) naahm'n. Dat Utgraaven vun de Sandwörmer woor
-bi Flachwaader vörnaahm un de Wörmer wöörn in en Moll, de med
-natte Reefsand füllt weer, opbewohrt. De Regenwörmer to sammeln
-weer för mank een Jung een Spaaß, wiel dat aabends in Düstern de
-best Tied dorför weer. Dorbi müss man heel liesen un flink sien.
-Lücher man in de Goorn med een Latern, keemen de Wörmer so een
-bed twee centimeder ut de Eer. In düssen Oogenblick müss man
-togriepen un de Worm ut sien Lokk haalen. Weer man ni gau
-genoog, verswunnen se as de Blitz in eehr Lokk. Manke Jungs
-sammeln ok op den Karkhoff un vertellen de anner Dag al möglie
-Gruselgeschichten, wat se angevli dorbi beleevt harrn. Na dat
-Opsteeken vun de Wörmer, wat een ördentli schietig Arbeid weer,
-woom de Angeln een bi anner in en Moll leggt un weern so ferdi
-tom Utsetten. Dat Utsetten funn am frööhen Aabend statt nadem
-man med Jööl na de Stell root weer. Dorto weern ümmer Jung to
-gebruuken. De Jungs drängeln sikk tom Deel darna, wiel se dorför
-de anner Dag, wenn de Angeln trooken weern. med de Jööl roo'n un
-seiln doorfen. De Angeln mütten morrns frööh för Sunnenopgang
-ophaalt warm, wiel sikk de Aal biedt hellwarrn vun de Angel
-dreih'n dünn. Mien Grootvadder Krabbenhöft, de an de Eck vun de
-Jünfernstie bied Exer waahnen dee, bedreev vör de eerste Weltkrieg
-ok de Lüttfischerie un ick heff em mennigmol holpen, wat ok veel
-Spaaß bröcht hett. He fischer besünners med Aalruusen, Allangeln
-un af Juni bed September güng he op Makrelen med de Angellienen.
-Dütt weer een Dagfischerie. De Angeln, so bi 300 Stück an een
-Lien, woorn med Juchers (lütte Jungheern) bestükkt un een halv
+Aawer ok de Sandbanken wöörn as Speelplads utnütt. In de weeke, aawer do schwöre Reef kunn man besünners good Pickpaahl speeln. Dorbi harr jedeen vun de Jungs een Stokk in Armläng un so üm un bi een Toll dikk. De eerste smeed nu sien Paahl in de Reef med mögli veel Knööv, so dat de Paahl fast in de Sand steken bleev. Nu mütten de Annern versööken, eehrn Paahl'n so dich as mögli bi de eerste Paahl to smieten, dat düsse ümfull. Bleeven nu beide Paahl’n steken, versöcher de naeste med sien Paahl een vun de annern ümtosmieten. So güng dat reegüm, un de Paahl, de ümsmeeten woor, müss utscheeden. Harrn all eehrn Paahl smeeten, gung dat vör de, wülke ni utscheed weern, wieder, bed blot no een as Winner nableev.
-Miel vunt Strand vun de Haabeninfohrt bed Sandkrog udsett un na
-een halv bed een Stünn werrer inhaalt.Dor dat to de Tied veele
-Makrelen in de För geev, weern op een Tog so üm un bi 20 bed 30
-Stück Makrelen op de Angeln. De Angeln woor inhaalt un glieks ni
-bestükkt un wedder utsett, so dat an een Dag dree bed veer Töög
-maakt woörn. De Makrel weer een Fisch, de blot vun enkelte
-Fischer med Netten fischt woor. Dat güng med een Stüümwaad vör
-sikk. De Makrelen stünn, je na Wedder un Strööm mol op deep un
-mol op Flachwaader. Bi lurige Wedder gung'n se in Schwärmen an
-de Bööberfläche vun't Waader un weern med Muul uut Waader.
-Dat seeh ut, as wiel dat regen dünn, dorvun de Utdrukk 'stüümen'.
-De Makrelen weern een Nebenfisch för de meisten Fischer un wöörn
-tomeersten för de Eegenbruk röökert, brat orer in Suur kaagt. Dat
-geev aawer ok Röökerien, de se opkööpen un as Fleckmakrel
-verkööpen deen.
-Weer dat an en Sommeraabend besünners luriges Wedder, so kort
+Een anner Vergnög’n würr dat Kratzer fang’n. Düsse harrn sikk bi dat afloopende Waader ünner Steens orer Seedang verkroopen un tööwen dorop, dat dat Waader wedder opleept. Aawer ok anner Fischwark, Aal orer Bütt, tomeist Plaaten, söökern sikk in dat flach Waader een Versteek un woorn nu vun uns opstööbert un to meersten ok fung’n, weil se dörch de Sandbank vun’t groot Waader afsnned’n weern. De Aal un Bütt kreeg’n de Jungs, de ni Fischersööhns weern, med to Huus, so dat se een Mohltied Fisch ümsünst harrn. De Kratzer med de Hann to fang’n weer ni so eenfach, weil se med eehr groot Kniepers glieks in Afweehr gung’n un kreeg man se ni in de richdige Griep, ok tokneepen. Dat dünn mennigmol ördentli weeh. Fung’n woorn bloot de grötteren. In een ole Kaakputt orer Blickemmer woor Ostseewaader kaagt un de Kratzer rinsmeeten. Na teihn Minuten weern se gor un würm vun uns Jungs opeeten. Dat weer twoor ni de fiene Aard un gaahn so med de Kratzers üm, aawer dat is jo ok hüt no so, dat Hummer, Krebse un Krabben so behannelt ward.
-för een Gewidder, keem de Aal geern ut siene Lökker rut, üm sikk
-in't flache Waader op de Reef to aalen. Dat weer Tied for't
-Aalstikken. Dorto neehm man een Neptunspieß med veer bed fiev
-tinken an een lange Stokk un leet sikk med de Jööl drieven un
-stikker ümmer werrer med de Spieß op'n Grund. Dorbi dreept man
-de Aal, de twischen de Zinken inkleemt weer, un kunn em so
-ruthaalen. Wiel dorbie mank een Aal dorvun keem aawer gräßli
-verstümmelt woor un sikk bed, dat he dod bleev, quälen dee, würr
-düsse Fangmethode laater verbood'n.
-Aaawer na düsse lütt Schwenk in de Fischerie un wat wi Kinner dor
+In de Lunken geev dat ok een hele Barg vun Sandhüppers, dat sünd Krabben, de grötter weern as ut Watt an de Nordsee. Wi fungen se med een groote Ketscher, de wi uns ut ole Waadnetten un Wichelruuten maaken deen. De Ketscher weer an een Gornhark fastbunn’n. Nu trooken wi düsse Aart Zees an de Harkstööl dörch de Lunken. Vun de Hark woorn de Sandhüppers opscheucht un keemen tom grooten Deel in de Ketscher. Op een Tuur woorn so üm un bi een de Fang vun een halv Pund maakt. Dor man fiev bed söß Töög maaken kunn, weer de Fang so üm twee Pund. Dor würr ok veel anner Lüttfisch, besünners veele lütte Bütt un Dösch, in de Ketscher. De leeten wi glieks werrer loopen. Soveel wüssen wi as Fischerjungs, dat dütt mol de Fisch weern, wo wi laater vun leeven mütten.
-hulpen heff, werrer to dat, wat wi am leevsten deen, nämli speelen
-an de Dang.
-Bi südwestlie orer westlie Wind würr Flachwaader an'n Strand. so
+En besünnere Fischaart, de ok med fungen woör, weern de Ulkers, dat weern lütte Düwelsfisch, wo dat to de Tied no veele vun in de Ostsee geev. Düsse Fisch weer aawer ni beleevt bi de Fischers, weil he ni groot nok woor üm se to verkoopen un ok een giftige Stikkel op de Rück harr un mennigeen meener, dat düsse Fisch giftig weer. Dat geev aawer ok Jungs, de sikk med düsse Fisch een Spaaß maaken deen. Se deen op de Stikkel een Korken steeken un leeten de Fisch werrer swümmen. Dor se nu ni meehr ünner Waader un an de Grund kaamen kunn’n, spaddeln se sikk dot. Dat kunn een lange Tied weesen, de se spaddeln mütten, eehre se dot bleeven, un dat weer Tierquälerie. Wi Fischerjungs hebbt sowat ni medmaakt un wenn wi sowat seehn, fungen wi de Fisch un befrieen se vun de Korken.
-keemen de Sandbanken frie vun't Waader un in de Lunken, dat weer
-dat deepere Waader twüschen de Sandbanken, kunn man god
-speeln. In dat no kneehooche Waader woorn med de Segelboöd, de
-wi uns sülvst buut harrn, Regatten seilt, as de grooten Bööd. Düsse
+An de Dang woorn ööwer Sommer aawer ok no annere Speele, tom Deel as Wettspeele, dörchfohrt. Dat weer eenmol Drivballspeeln. Dorto würr een Speelfeld markeert, dat vun de Middellien na jede Siet tweehunnerd Schreed lang weer. Nu billern sikk je een Mannschop vun dree bed söben Jungs, de sikk to Begünn 10 Meder vun de Middellien opstellten un utlosten, wer anfang’n sull. Een vun düsse Mannschop smeet nu de Ball ööwer de Lien in’t Feld vun de anner Mannschop. De mütten nu versööken, de Ball to fang’n. Harr een de Ball fung’n, smeet he de Ball glieks trüch un de anner Mannschop müss versööken, de Ball to fang’n. Smieten müss de Jung, wülke de Ball fung’n harr, dormed ni bloot de steevigen Jungs smieten deen. Kunn de Ball ni fung’n warrn, müss de Ball vun de Stell, wo he liggen bleev, smeeten warrn. Smieten müss de Jung, de am nästen bi de Ball weer orer de Ball berööhrt harr. Dat Speel harr de Mannschop wunn’n, wülke de Ball as eerste ööwer de Endlien vun dat annere Feld smieten dee. Dor weer ok Taktik med in Speel, so as man versööker, de Ball dorhin to smieten, wo de ni so steevigen Jungs orer de lütteren stünn’n. De Ball weer to de Tied keen Gummiball, sünnern woor ut Sack- orer Segeldook neiht un med Seegras füllt un weer so ördentli hard. Dor to de Tied vör de eerste Weltkrieg de Dang kuum as Strand vun Frömde benütt woor, harrn wi ok veel Plads vör dütt Speel. Med een glieke Ball woor ok Völkerball speelt, dat ok in den Turnstünn vun de School op Exer stattfunn.
-Bööd woorn to Fröhjohr ut Füürn- orer Ellernholt blot med een
-Taschenkniev tomeist na Vörbild vun Quatschen orer Schoners
-snittelt un ok so optakelt. Een passendes Stükk Holt haalen wi uns
-bi de Röökerien orer Kistenfabriken. De Rump woor uthöölt, so dat
-de Scheep opdrifft harrn. Ut Blie, dat wi uns vun ole Netten afpuuln
-deen, wor een Schwert kloppt orer gaaten. To de Tied seeh man op
-manke Huusdöörtrepp an de Jünfernstie un in de Achderstraar de
-Jungens bi to snitten. Een beleebt Plads weer de groote Steentrepp
-för uns Waahnhus in de Achderstratt. Weer dat Schipp groff fardig,
-woor dat med Glasscherben glatt maakt un kreeg de richdige Form.
-Dat weern to Deel rech staatje Bööd, de dorbi rutkeem'n un med Farv, de bit moolen vun de Grooden Bööd ööwerbleeven weer anmoolt woorn.
-Bi de Start an de Süd- orer Nordkant vun de Lunk woorn de Seils so
+„Borgsmieten“, so nöömen wi een anner Speel, dat ok op de Reev, aawer ok in de Sand speelt woor. Twee „Ritterschappen“ vun twee bed dree Jungens buuern sikk in een Afstand vun veer bi fiev Meder je een Sandborg. Düsse Borg harr een Wall ut Sand un Seegras, de üm een Borgplatz rüm buut wöör un de glieke Antall vun Töörm harr. Butenrüm weer en Waadergraaben anleggt. An een Stell, de vun de anner „Ritterschopp“ ni intoseeh’n weer, woor een Hööhl, de blot med Holt afstüüt woor as een Verlies buut. Weer dat allns feerdi, gung de Beloogerung los. De Begünner woor utlost. De fung’n nu an, jedeen naeenander med een Steen de anner Borg tweitosmieten. Dat Steensmieten güng afwesseln vör sikk, bed dat een vun de Borgen vullstänni twei un platt wöör un ok dat „Verlies“ keen leere Ruum meehr harr.
-sett, dat de Bööd an de Wind leeg'n un mögli lang in Nord- orer
-Südrichdung seiln deen. An Enn vun de Lunk woorn se ümdreiht, so
-dat de Törn trüch gung bed na't anner Enn vun de Lunk.
-Twischendörch dorfen de Bööd ni anfaat warrn. Leep een Schipp op
-Grund doorf man med de Hann Wellen schlaagen bed dat Schipp
-werrer frie keem. Dorbi kunn dat passeern, dat de Scheep een anner
-Kurs neehmen un so ni meehr winnen kunn'n. Wunnen harr dat
-Schipp, dat toeerst de beiden Kursen afseilt harr. Dat weer leenerlei,
-wo groot de Bööd un wi se takelt weern. Ick harr de Quatsch vun
-mien Grootvadder un Vadder nabbuut un mennigmaal dormed
-wunnen.
-Aawer ok de Sandbanken würm as Speelplads utnütt. In de weeke
+Veele vun de Kinner dörf’n na’t Aaabendbrot ni meer rut. Dor de Ollern, aawer ok de Kinner, tomeist moorns frööh rut müssen, güng dat üm Klokk achd to Bett, egol, op dat buuten no hell weer orer ni. So man no ahn Lapuster wat seeh’n kunn, dorf man no wat lesen. Aawer Licht, dat weern Petroleum- orer Tranlüchten, woor in Sommer ni anmaakt. In de Johrn 1912/1913 kreeg’n veele Huus in Eckernför „Elektrisch Licht“. Dor dat toeerst no dürer weer as de Petroleumlüchten, geev dat ok mankeen, vör allen öllere Lüüd, de dor nix vun weeten wulln un tom Deel no bed na de erste Weltkrieg bi de ole Lüchten bleevn.
-aawer do schwöre Reef kunn besünners good Pickpaahl speeln.
-Dorbi harr jedeen vun de Jungs een Stokk in Armläng un so üm un
-bi een Toll dikk. De eerste smeed nu sien Paahl in de Reef med
-mögli veel Knööv, so dat de Paahl fast in de Sand steken bleev. Nu
-mütten de Annern versööken, eehrn Paahl'n so dich as mögli bi de
-eerste Paahl to smieten, dat düsse ümfull. Bleeven nu beide Paahl'n
-steeken, versöcher de naeste med sien Paahl een vun de annern
-ümtosmieten. So güng dat reegüm un de Paahl, de ümsmeeten woor
-müss utscheeden. Harrn all eehrn Paahl smeeten, gung dat vör de,
+So vun de Jungs un Deerns vun twölf bed veerteihn Johr, wülke na’t Aaabendbrot no rut dorf’n, woor in de Straaten speelt. Dat beleevste Speel weer dorbi dat Versteekspill. Dütt woor as eenfaches Tickspeel, aawer anners, tom Bispill Dosenverstick, Tick-fast-erlöst orer Tickstokk dörchföhrt.
-wülke ni utscheed weern wieder bed blot no een as Winner nableev.
-Een anner Vergnög'n würr dat Kratzer fang'n. Düsse harrn sikk bi
+Dat geev aawer ok Aabende, wo de ölleren Lüüd buuten vör de Dörn seeten un wi tohöörn dorf’n, weil se sikk Geschichden vun eehr Kinnertied un Beleevnisse vertellten. De een orer anner harr ok een Mundharmonika un speeler op. Tomeist Leeder, de allgemeen künnig weern, so dat Old un Jung medsingen kunn.
-dat afloopende Waader ünner Steens orer Seedang verkroopen un
-tööwen dorop, dat dat waader wedder opleept. Aaawer ok anner
-Fischwark, Aal orer Bütt, tomeist Plaaten, söökern sikk in dat flach
-Waader een Versteek un woorn nu vun uns opstööbert un to
-meersten ok fung'n, wiel se dörch de Sandbank vun't groot Waader
-afsnned'n weern. De Aal un Bütt kreeg'n de Jungs, de ni
-Fischersööhn's weern med to Huus, so dat se een Mohltied Fisch
-ümsünst harrn. De Kratzer med de Hann to fang'n weer ni so
-eenfach, wiel se med eehr groot Kniepers glieks in Afweehr gung'n
-un kreeg man se ni in de richdi in de Griep ok tokneepen. Dat dünn
-mennigmol ördentli weeh. Fung'n woorn bloot de grötteren. In een
-ole Kaakputt orer Blickemmer woor Ostseewaader kaagt un de
-Kratzer rinsmeeten. Na teihn Minuten weern se gor un würm vun
-uns Jungs opeeten. Dat weer twoor ni de fiene Aard un gaahn so
-med de Kratzers üm, aawer dat is jo ok hüt no so, dat Hummer,
-Krebse un Krabben so behannelt ward.
-In de Lunken geev dat ok een hele Barg vun Sandhüppers, dat sünd
+Dorbi to sien, maaker nipp so veel Spaaß, as speelen. So kunn dat sien, dat wi bi besünners goodes Wedder un wiel uns Vadder to Huus weer, ok mol bed Düsternwarrn buuten blieven dorf’n.
-Krabben, de grötter weern as ut Watt an de Nordsee. Wi fungen se
-med een groote Ketscher, de wi uns ut ole Waadnetten un
-Wichelruutenmaaken deen. De Ketscher weer an een Gornhark
-fastbunn'n. Nu trooken wi düsse Aart Zees an de Harkstööl dörch
-de Lunken. Vun de Hark woorn de Sandhüppers opscheucht un
-keemen tom grooten Deel in de Ketscher. Op een Tuur woorn so üm
-un bi een de Fang vun een halv Pund maakt. Dor man fiev bed söß
-Töög maaken kunn, weer de Fang so üm twee Pund. Dor würr ok
-veel anner Lüttfisch, besünners veele lütte Bütt un Dösch, in de
-Ketscher. De leeten wi glieks werrer loopen. Soveel wüssen wi as
-Fischerjungs, dat dütt mol de Fisch weern, wo wi laater vun leeven
-mütten.
-en besünnere Fischaart, de ok med fungen woör, weern de Ulkers,
-at weern lütte Düwelsfisch, wo dat to de Tied no veele vun in de
-Ostsee geev. Dusse Fisch weer aawer ni beleevt bi de Fischer, wiel
-e ni groot nok würm üm se to verkoopen un ok een giftige Stikkel
-p de Rück harm un mennigeen meener, dat düsse Fisch giftig weer.
-Dat geev aawer ok Jungs, de sikk med dusse Fisch een Spaas
-naaken deen. Se deen op de Stikkel een Korken steeken un leeten de
-Fisch werrer swümmen. Dor se nu ni meehr ünner Waader un an de
-Grund kaamen kunn'n, spaddeln se sikk dot. Dat kunn een lange
-Tied weesen, de se spaddeln mütten eehre se dot bleeven un dat weer
-Tierquälerie. Wi Fischerjungs hebbt sowat ni medmaakt un wiel wi
-soat seehn, fungen wi de Fisch un befrieen se vun de Korken.
-An de Dang woorn ööwer Sommer aawer ok no annere Speele, tom
-Deel as Wettspeele dörchfohrt. Dat weer eenmol Drivballspeeln.
-Dorto würr een Speelfeld markeert, dat vun de Middellien na jede
-Siet tweehunnerd Schreed lang weer. Nu billern sikk je een
-Mannschop vun dree bed söben Jungs, de sikk to Begünn 10 Meder
-vun de Middellien opstellten un utlosten wer anfang'n sull. Een vun
-düsse Mannschop smeet nu de Ball ööwer de Lien in't Feld vun de
-anner Mannschop. De mütten nu versööken, de Ball to fang'n. Harr
-een de Ball fung'n, smeet he de Ball glieks trüch un de anner
-Mannschop müss versööken, de Ball to fang'n. Smieten müss de
-Jung, wülke de Ball fung'n harr, dormed ni bloot de steevigen Jungs
-smieten deen. Kunn de Ball ni fung'n warm, müss de Ball vun de
-Stell, wo he liggen bleev smeeten warrn. Smieten müss de Jung, de
-am nästen bi de Ball weer orer de Ball berööhrt harr. Dat speel harr
-de Manschop wunn'n, wülke de Ball as eerste ööwer de Endlien vun
-dat annere Feld smieten dee. Dor weer ok Taktik med in Speel, so as
-man versööker, de Ball dorhin to smieten, wo de ni so steevigen
-Jungs orer de lütteren stünn'n. De Ball weer to de Tied keen
-Gummiball, sünnern wor ut Sack- orer Segeldook neiht un med
-Seegras füllt un weer so ördentli hard. Dor to de Tied vör de eerste
-Weltkrieg de Dang kuum as Strand vun Frömde benütt woor, harrn
-wi ok veel Plads vör dütt Speel. Med een glieke Ball woor ok
-Völkerball speelt, dat ok in den Turnstünn vun de School op Exer
-stattfunn.
-'Borgsmieten' , so nöömen wi een anner Speel,
-dat ok op de Reev, aawer ok in de Sand speelt
-woor. Twee 'Ritterschappen' vun twee bed dree
-Jungens buuern sikk in een Afstand vun veer bi
-fiev meder je een Sandborg. Düsse Borg harr een
-Wall ut Sand un Seegras, de üm een Borgplatz
-rüm buut wöör un de glieke Antall vun Töörm
-harr. Butenrüm weer en Waadergraaben anleggt.
-An een Stell, de vun de anner 'Ritterschopp' ni
-intoseeh'n weer, woor een Hööhl, de blot med
-Holt afstüüt woor as eenVerlies buut. Weer dat
-allns feerdi, gung de Beloogerung los. De
-Begünner woor utlost. De fung'n nu an, jedeen
-naeenanner med een Steen de anner Borg
-tweitosmieten. Dat Steensmieten güng afwesseln
-vör sikk, bed dat een vun de Borgen vullstänni
-twei un platt wöör un ok dat 'Verlies' keen leere
-Ruum meehr harr.
-Veele vun de Kinner dorf'n na't Aaabendbrot ni
-meer rut. Dor de Ollern, aawer ok de Kinner
-tomeist moorns frööh rut müssen, güng dat üm
-Klokk achd to Bett, egol, op dat buuten no hell
-weer orer ni. So man no ahn Lapuster wat seeh'n
-kunn, dorf man no wat lesen. Aaawer Licht, dat
-weern Petroleum- orer Tranlüchten, woor in
-Sommeri ni anmaakt. In de Johrn 1912/1913
-kreeg'n veele Huus in Eckernfor 'Elektrisch
-Licht'. Dor dat toeerst no dürer weer, as de
-Petroleumlüchten, geev dat ok mankeen, vör
-allen öllere Lüüd, de dor nix vun weeten wulln
-un tom Deel no bed na de eerste Weltkrieg bi de
-ole Lüchten bleevn.
-So vun de Jungs un Deerns vun twölf bed
-veerteihn Johr no wülke na't Aaabendbrod no rut
-dorf'n, woor in de Straaten speelt. Dat beleevste
-Speel weer dorbi dat Versteekspill. Dütt woor as
-eenfaches Tickspeel, aawer anners, tom Bispill -
-Dosenverstick, Tick-fast-erlöst orer Tickstokk
-dörchföhrt.
-Dat geev aawer ok Aabende, woor de olleren
-Lüd buuten vör de Dörn seeten un wi tohöörn
-dorf'n, wiel se sikk Geschichden vun cehr
-Kinnertied un Beleevnisse vertellten. De een
-orer anner harr ok een Mundharmonika un
-speeler op. Tomeist Leeder, de allgemeen künnig
-weern, so dat Old un Jung medsingen kunn.
-Dorbi to sien, maaker nipp so veel Spaaß, as
-speelen. So kunn dat sien, dat wi bi besünners
-goodes Wedder un wiel uns Vadder to Huus
-weer, ok mol bed Düsternwarrn buuten blieven
-dorf n.
-Weer de halve September vorbi, gung ok de
-Sommer langsaam to Enn. De eersten Oststörm
-harrn al een Barg Seedang un Seegras anspöölt
-un an Enn vun de normale Hoochwaaderkant
-wörr de Hoopen vun Smulldang ördentli wat
-breeder un hööcher woorn un harr an eenige
-Stellen een Hööchde bed to 2 m. Nu weer de
-Tied kaam, dat wi uns Hütten un Hööhl'n in de
-Smulldang buuen deen. De Smulldang weer so
-fast, dat wi vun baaben Lökker utstikken un
-utgraaben kunn. Na de Seesied hin woor een
-Ingang fri maakt. Harrn wi de Sand tofaaten,
-woor düsse so üm un bi no in een Fod Deepe
-utgraaft un med Seegras beleggt. Weer dat
-fardig, woorn de Sieden med Fischkistenholt un
-answömmte Latten un Breed afstött un med
-sülvige ok dat Dakk opleggt. Vun de Röökerien
-haalen wi uns Bastmatten. De weern op de Körf
-un Kisten, med de Goldbütt ut Dänemark tom
-röökern leevert woorn, as Afdekkung brukkt un
-weern Affall. De Matten müssen ördentli
-afschüürt un utspöölt warrn, bed se ni meehr na
-Fisch rüüken deen. Nu woor de Hütt werrer med
-Smulldang bedekkt, so dat keen Reeg'n dörch
-keem. Vör de Ingang woor ok een vun de Matten
-hung'n. In de fardige Hütt woorn Fischkisten tom
-Sitten stellt. In so een Hütt weer dat hel
-kommodig un bed dat de eerste Frost keem ok
-warm nok, üm dor to sitten. Wiel buten de
-Ostwind störmen un weih'n dee un de Brandung
-luut to höör'n weer, keemen wi uns vor, as
-Robison op siene Insel. De grooten Jungs harrn
-sikk eenmol een Hütt buut med een Schornsteen
-ut een ole Avenröhr. Nu meenen se, dat se sikk
-dat med een Füür warm maaken kunn. Aawer de
-Qualm weer so dikk, dat se seeh'n müssen, dat
-se ut de Hütt keemen. Dor se dat Füür harrn
-brennen laaten, fung'n dat Holt an to brennen un
-dat Füür stikker ok de Smulldang an. de
-ünnersten Schichten weern dröög un brennern as
-Tunder. De nattere Dang smööler meehr un dat
-geev een dikke stinkende Qualm, de med Wind
-in Richdung Jünfernstie trook. Dat duur ni lang,
-dor güng dat Füürhorn un de Füürwehr rükker
-med de Dampsprütt un 2 Hannsprütten an, wiel
-man de Meenung werr, dat dor en vun de
-Holtschuppen brennen dee. Wiel dat to Harvst
-in dat sülve Johr passeern dünn, as in de Juli de
-Kistenfabrik vun Lienau in een Grootfuür
-afbrennt würr, weer man vorsichdig woorn. De
-Sprütten keemen aawer ni tom Insads, wiel dat
-Füür med Sand utlöscht woor. De Jungs ut de
-Hütt un ok wi annern deen bit Löschen hölpen.
-Aawer dat nütt ni veel. Dat geev no een Naspill
-vör de Jungs un ok för de Öllern. För dat
-Utrükken vun de Füürwehr, müssen de Öllern,r
-tosaamen dörti Mark betaahlen un dat weer
-dormaals een ördentli Stükk Geld. Keen
-Wunner, dat de Jungs to Huus no een ördentli
-Drag Prügel bekeemen. De annern Hütten woorn
-ok al inreeten un dorf'n tomindst dütt Johr ni
-werrer opbut warrn. För mi weer't dat sidste
-Johr med de Hlüttenbuerie, wiel dat Johr laater al
-Krieg weer un wi nu de Blaasendang sammeln
-deen, wiel dat gebruukt woor üm Jod darut to
-maaken.
-In de Harvst
+Weer de halve September vorbi, gung ok de Sommer langsaam to Enn. De eersten Oststörm harrn al een Barg Seedang un Seegras anspöölt un an Enn vun de normale Hoochwaaderkant wörr de Hoopen vun Smulldang ördentli wat breeder un hööcher woorn un harr an eenige Stellen een Hööchde bed to 2 m. Nu weer de Tied kaam, dat wi uns Hütten un Hööhl’n in de Smulldang buuen deen. De Smulldang weer so fast, dat wi vun baaben Lökker utsticken un utgraaben kunn. Na de Seesied hin woor een Ingang fri maakt. Harrn wi de Sand tofaaten, woor düsse so üm un bi no in een Fod Deepe utgraaft un med Seegras beleggt. Weer dat fardig, woorn de Sieden med Fischkistenholt un answömmte Latten un Breed afstött un med sülvige ok dat Dakk opleggt. Vun de Röökerien haalen wi uns Bastmatten. De weern op de Körf un Kisten, med de Goldbütt ut Dänemark tom röökern leevert woorn, as Afdekkung brukkt un weern Affall. De Matten müssen ördentli afschüürt un utspöölt warrn, bed se ni meehr na Fisch rüüken deen. Nu woor de Hütt werrer med Smulldang bedekkt, so dat keen Reeg’n dörch keem. Vör de Ingang woor ok een vun de Matten hung’n. In de fardige Hütt woorn Fischkisten tom Sitten stellt. In so een Hütt weer dat hel kommodig un bed dat de erste Frost keem ok warm nok, üm dor to sitten. Wiel buten de Ostwind störmen un weih’n dee un de Brandung luut to höör’n weer, keemen wi uns vor, as Robinson op siene Insel. De grooten Jungs harrn sikk eenmol een Hütt buut med een Schornsteen ut een ole Avenröhr. Nu meenen se, dat se sikk dat med een Füür warm maaken kunn. Aawer de Qualm weer so dikk, dat se seeh’n müssen, dat se ut de Hütt keemen. Dor se dat Füür brennen laaten harrn, fung dat Holt an to brennen un dat Füür stikker ok de Smulldang an. De ünnersten Schichten weern dröög un brennern as Tunder. De nattere Dang smööler meehr un dat geev een dikke stinkende Qualm, de med Wind in Richdung Jünfernstie trook. Dat duur ni lang, dor güng dat Füürhorn un de Füürwehr rükker med de Dampsprütt un 2 Hannsprütten an, weil man de Meenung weer, dat dor en vun de Holtschuppen brennen dee. Weil dat to Harvst in dat sülve Johr passeern dünn, as in de Juli de Kistenfabrik vun Lienau in een Grootfuür afbrennt würr, weer man vorsichdig woorn. De Sprütten keemen aawer ni tom Insatz, wiel dat Füür med Sand utlöscht woor. De Jungs ut de Hütt un ok wi annern deen bit Löschen hölpen.
+Aawer dat nütt ni veel. Dat geev no een Naspill vör de Jungs un ok för de Öllern. För dat Utrükken vun de Füürwehr müssen de Öllern tosaamen dörti Mark betaahlen un dat weer dormaals een ördentli Stükk Geld. Keen Wunner, dat de Jungs to Huus no een ördentli Drag Prügel bekeemen. De annern Hütten woorn ok al inreeten un dörf’n tomindst dütt Johr ni werrer opbut warrn. För mi weer’t dat sidste Johr med de Hüttenbuerie, wiel dat Johr laater al Krieg weer un wi nu de Blaasendang sammeln deen, wiel dat bruukt woor, üm Jod darut to maaken.
+In de Harvst ...

Projekt Fiete Daniel

User Tools

Differences