Grootfüür

Dat würr in de Nach tom 23. Juli 1913, as mien Mudder uns Kinner – dat weer ick, mien Broder Willi un mien Süster Anna – wekken dee. “Kinner, staaht op un trekk ju an,” sä se, “an de Haaben brennt dat, hört ju de Kirkenklokken?” Dat is een groot Füür, un lang de Straaten in de Haabengegend löppt een Utrööper un wekkt de Lüd, wiel dat angaahn kunn, dat dat Füür sick utbreeden deiht un de Hüüser ründüm bedropen ward. Wi waahnern in de Achderstraat un weern somed ni direktemang vun dat Füür bedropen, aawer uns Hus weer na achtern oower de Hoff op beide Sieden med dat Waahnhus an de Jünfernstie verbund'n. Vun dor bed na de Brandstell weern dat nie veel ööwer hunnert Meter un de Holtlaager un de Fischkistenstaapel begünnen op de anner Straatensied glieks achter de Lindenbööm. Dor mien Vadder op Waader weer, harr mien Mudder meent, dat würr beeter, wi weern parat, wiel dat Füür sikk utbreeden sull.

Wi gungen bed na de Holtenbrüch, aawer dor kunn wi vor Minschen överhaupt nix seh'n, so dat wi de Ballastbarg hochgüngen, üm vun baaben na't Füür to seh'n. Ok dor weern veele Lüd versammelt, aawer wi kunnen uns bed na de Kant dörchdrängeln. Nu keeken wi liek op dat Füür dool. Dat würr een schuderiges Bild. De Flammen weern huushoog un een swarten Qualm stünn över dat hele Reveer. Intwüschen – dat weer gen Klokk veer – keemen ok Füürwehr ut de Ümgegend, üm med to löschen. So as de Lüüd sikk verteelten, harrn een poor Fischers, de in de Reetwisch na de Aalkörv kieken wulln, gen Klokk twee rum dat Füür bemarkt un weern na Borby rood, üm to alarmeern. Dor de Dampsireen vun Lienau ok de Füürsireen för Eckernför weer, kunn dormed Eckernför ni alarmeert warrn, wiel dat jüst dor brenn'n dee.

As wi dor baaben no een Tid stünn, geev dat poor mol een ördentligen Krach un een groode Fürstrol schoot gen Himmel. De Lüüd, de bi uns weern, meener, dat Maschinenhus weer explodeert. As annern Dag in de Zeitung stünn, weer dat aawer ni so west – dat Maschinenhus kunn vun de Füürwehr teemli redd warrn. Wat sick wi as Explodeern anhöört harr, weer de Kohlnhalden west, de bit dolbrennen med Krach tosaamenfulln un dörch de Luft, de nu an de Flammen beder rankeem, weern groode Steekflammen in de Luft schooten.

Wi kunnen nu seh'n, dat dee Scheep, de an de Niebrüch leegen, wieder na de Binhaaben verhoolt woorn un een finnische Dreemastbark vun een poor Fischerbööd na buten de Haaben schleept woor un ünner Borby to Anker güng. So üm Klokk fiev rüm maaken wi uns wedder op de Padd na Hus – wi sulln jo ok al Klokk sööben in de School ween.

As ick to Moorn na School wull, weer de Jünfernstie af de Pastorengang ümmer no afsparrt un de Füürwehr weer no ümmer bi to löschen. De School full düssen Moorn ut, wiel ok eenige vun de Lehrers bi de Füürwehr weern. Tom laaten Vörmiddag wöörn de Jünfernstie un de Straaten westlich dorvun wedder friegeven. So kunnen wi na de Brüch daal kaamen, aawer de Strand weer ümmer no afsparrt. An de Bruch stünnen no veele Minschen. Dor wöör vertellt, dat Prinz Heinrich vun Preußen un sien Fru bi de Brandstell weer un sick vun Füürwehrhauptmann Hermann Sauer, de Slagtermeister an de Jünfernstie, de Laag vertellen leet. Op Prinz Heinrich sien Anraad'n keemen tom laaten Namiddag Marinesoldaten mit dat Depeschenbood „S. M. S. Sleipner“ vun Kiel an, de as Löschtropp med Astbestantöög utrüst weer. Se sulln medhölpen, de Köhlenhoopen to löschen, wülke ümmer noch brenn'n deen.

Eerst eenig Daag laater weern de lesten Brandstellen löscht un man kunn seh'n, wat dat Füür för Schaaden maakt harr. De hele Schuppen vun de Kistenfabrik, de Köhlenschuppen un de Peerstalln weern afbrennt oder musst'n afbrooken warrn, wiel dat Füür se so ramponeert harr, dat se nie mehr to bruuken weern. De Köhlenschuppen wöörn an de sülbe Stell wedder opbuut – aawer in Steen un ni wedder ut Holt. Ok de Kistenschuppen wöörn beeten südlicher wedder opbuut. De Kistenfabrik Lienau wöör uterhalv vun de Stadt wedder opbuut. So weer dat med dat Grootfüür an de Haaben. Dat harr ördentli veel Schooden maakt. Eckernför weer nomol dorvun kaamen. Harr to de Tid de Ostwind weiht, weer dat wull ördentli wat leeger west. Dat hele Haabenviertel harr afbrennen kunn. Aawer för uns Jungens weer dat ok een groot Beleevnis – an de groode Gefohr hebbt wi dormols no ni dach.