Donnerstag, den 28. April 1977

Die Holzbrücke noch mit Holzgeländer, links die Glasau-Werft

Na de Stormfloot müßt de ganze Verkehr mit Fischerbööd as Notmaßnahm utföhrt warrn bedt to de Tied, wo de preußsche Planeers een Notbrügg herstellt harn. Düsse Brügg sall sick vör den Footverkehr twischen Eckenför un Borby dormals god bewehrt heem, so is jedenfalls von fröher her ümmers vertellt worn, ebenso, dat düsse Brügg de Grundlage von uns Holtenbrügg wesen is. Dat de Saak so wesen is, köönt wie doch wull annehmen – wie hevt uns Leben lang ja Dag vör Dag vör Oogn hatt, wie unentbehrlich de Holtenbrügg sick vör de Footverkehr von Sied to Sied makt hätt.

De Holtenbrügg is een Stück Eckenför, de uns doch will all tosam an’t Hart wussen is. Se hätt eer hunnert Johr achter sick, un in düsse Tied veele Generatschons von de Bevölkerung to Deensten stahn, dat se von een naa de anner Sied kunn gahn – as Verkehrsobjekt is se eenfach nie wegtodenken wesen.

Wenn uns Holtenbrügg ok oold un stöckerich utsehn deit – „von de Tähn von de Tied“, wie man so seggt – laat man, trotzdem stahn eer Paaln noch stur in’t Waader, as wärn se ut Isen. Eer Rückgraat is ok noch stief un straff – meist wull noch so wie in eer junge Johrn. Wenn ok in all eer veele Johrn, wo se ob een un de sölvige Plackn stahn deit, allerlei Reparaturen an Paaln, Holms, Belagg sowie an eer Klappn un Dreiwark utföhrt un verbeedert sünd, un dormit Utgaven un Unkosten vör uns Stadt üm de Ünnerholung von uns Holtenbrügg entstahn, is dat wull nich to vermeeden wesen. Besonners hätt se sick freut, as man er noch vör würdig heel, eer Dreiwark vör de Klappen mit elektrischen Antrieb to versehn. Uns Holtenbrügg hätt sach deep obseufs, dat endlich de Schinnerie, de Klappen hoch todreihn, een Enn harr.

Bi de Belastung un Beanspruchung, de uns Holtenbrügg eer Lebenstied beed hüt udsedd is – denn wi mööt jo bedenken, dat se ob eer ole Daag dat Veelfache an Leistung maakt as in eer junge Johrn. Naa den letzten Krieg wäär een Tied lang mal veel Palawer üm se: Se wäär old un rott, nie mehr tiedgemäß, se stunn nich mehr an rechte Ort un Stell – jo, vör eenige Minschen wäär se sogar een Hindernis. Wat hätt man damals över eer spektakelt! Doch dat eene steiht fast: Uns Holtenbrügg hätt ok düsse Demütigung wie so veeles in ehr Lebn överstahn un steiht noch dor, wo se all eer Johrn stahn hätt. Un dat is ok man good so, denn Dag un Nach bewältig se de Footverkehr vun all de Minschen, de över eer hen- un herströmt.

As een Stück old Eckenför, wenn se wie een Mensch snacken kunn, wör se heel veel vertelln vun allns, wat se belevt un erlevt harr, ob över goode oder sleegde Tiedn, vertelln, wie sick dat in all de John üm ehr herum verändert hätt, över veel, wat verswunn un wat sick dor ok wedder erniert hätt. Vertelln vun de Möhln vun de Isengeeterie, wo se eer Gelänner vun kreeg – toers wäär eer Gelänner ut Holt. Vertelln wöör se vun Meister Fritz sien Werft, de eerst up de Stadtsied stahn dee, dor, wo Sieck sien groode, runne Silo steiht, un naaher up de Borbyer Sied. Veel vertelln kunn se: Karjowsen, Quatschen, Waadbööd, Jolln un Kahns – allns, wat up düsse Warft tosomentimmert is, müß up eer Jungfernfahrt ünner uns Holtenbrügg dörch.

Vertelln wör se ok vun de Siegfried-Werft un vun Kalle Rehbehn sien Motornfabrik, wie se beidn naa de eerste Weltkrieg entstohn un entwickelt harrn, över swere Tiedn to beedere Tiedn hinweg, un doch een Faktor in de Wirtschaft vun uns Stadt! Naa den tweten Weltkrieg hätt sick noch een Reparaturwerkstatt för Motorn bie de Holtenbrügg ansiedelt un entwickelt.

Dat meiste kunn se wull över de Fischerie vertelln, wat sick dorbi all so ünner eer Oogn afspeelt harr – vun de Tied, wo de Fischerie mit ehr Bööd bloots up Segeln un Reems anwiest wöör un sick dorob verlaaten müßt, wenn se ton Fang oder weder torüch keemn. Wat, is dat darmals för eer een Bild wesen, wenn de Quatschen mit Grodsegel, Besaan, Fock, Klüver un Topsegel in Knop, de Waadbööd mit ehr Spreetsegeln as Vör- un Grodsegel, un eenige Breedelgarnbööd sogar mit dree Spreetsegeln an de Krüz oder vör de Wind in Haan rinspieln keemn. So wöör se ok vertelln, wie naa de Jahrhunnertwend de ersten grot Motorquatschen vun de Glasau-Werft bud un mit Veertaktmotor ut Kopenhagen utrüst un mit grod Segellasch obtakelt wärn. Bi 1909 rüm man ok anfangn dee in de Waadbööd Motorn vun verschiedene Typen intobuun. Vertelln wör se ok, wie 1905–1907 manch Eckenförder Fischer mit Familie med Sack un Pack utwannern deen naa Sonnerburg, Apenrod, Langballigau un naa Laboe hen.

Uns Holtenbrügg wöör ok vertelln vun de Tied, wo de Waadbööd swippswapp vull wärn vun Breedeln, Herings un Sieln un lingelang de ganze Brügg leegn, wie lang de Brügg een Uttellisch an de anner stünn, mit een Talglichtlatern oder Fladermuslatern up jeden Disch un 4–5 Mann doran, mitünner de ganze Nacht se stahn müssen, um eern Fang, de ut Mischwarn bestohn dee, to sorteen. Son Nächte geev dat keen Ruh an Haabn. Wenn man bedenkt, dat de Tied in de Waasaison beed to 140 Waadbööd mit 3–4 Mann Besatzung up Boot tätig un in Betrieb wärn, ohne de Büttgarn un Breedelgarnsbööd, so kann man sick vörstelln, wat dormals tiedwies in de Hauptsaison för een Lebn bie uns an Habn un bi uns Holtenbrügg dörch de Fischerie wäär.

Dat güng ebenso in Sommer, wenn de Goldbütt-Fischerie mit Garns un Tuckerie in Gang wär, un bi de Holtenbrügg herümm eern Fang löschten un in de grod Hüttfodd seddn, domit de Goldbütt lebendig in de Handel keemen – denn dode Bütt wöörn nich köfft. Dat wöörn daagwies veele Hunderte Stiegn, de anland un verköfft wöörn, denn de groden Goldbutt köfften meistens de Rökerien as Rökerbütt un se verarbeitn een Masse Bütt – dat wöör för veele Rökerien in Sommer eer Hauptgeschäft.

Uns Holtenbrügg wöör in düsse Saak bloots noch erwähn, dat sick bi de Fischerie heel veel verändert harr. Wo fröher dat ganze Jahr mit Fischerien een Betrieb üm eer wöör, aver nu all veele Johrn lang is dat von Jahr to Jahr immer mehr ruhig un stiller worn.

Vertelln dee de Holtenbrügg uns bestimmt över all de Frachtscheep, de se belaadn un unbelaadn rinn un rut ut de Binnenhaabn laatn hätt. Wie veelmals de Fischerie mit all eer Bööd rinn un rut ünner eer dörchfohrt wärn; wie oft de Fischers bie Dag un Nacht dör de rusige Oststurm mit eer Bööd in Binnenhaabn achter uns Holtenbrügg sick schuult harrn.

Wie veele Mol deen fröher de grod Quatschen bie Ostwind vör uns Holtenbrügg to Anker gahn un makten mit een Achterlien an eer fast, beed wedder bederes Wetter geev. Se wöör ok vertelln vun all de oln un junge Fischerlüüd, de noch mit Waadstebeln, Isländer un Buscherump an, eer Öltüch över de Schuller un de Proviantbütt in de Hand oder ünnern Arm vun een Sied naa de anner, ob bie Dag oder Nacht över eer weggahn sünd. Vertelln vun all de Minschen, de as Kinner vun eer Jugend an beed se old wärn, as glückliche oder trurige Minschen mit eer Schicksal över eer hinweggahn wärn. Ja, vertelln vun Generatschons, de lang vergeten un vergahn.

Doch uns Holtenbrügg stört eer Öller nich, se lett allns achter sick, deiht na wie vör Dag för Dag eer Pflicht un Schuldigkeit gegenöver uns Minschen, de mit Hasten un Jagn hinn un her över eer wegtrampeln, ohne dat uns Holtenbrügg mol mekkern deiht. Se is eben Kummer gewöhnt, denn in eer Lebenstied hätt se politische, wirtschaftliche un minschliche Wirrnisse, Gescheen un Schicksaale över sick weggahn laatn, överlevt un överstahn. Se wöör nich vergeeten to vertelln över jeden Brüggenvogt, de eer all de veele Johrn, Sommer un Winter, bie Sturm, Regn, Snee un Schiet betreut hebbt, de eene mehr, de anner weniger. Over quarkt harn se all bie dat Gedreih mit de Klappen.

Vertelln wöör se ok, dat se menichmal in Angst un Bang wär un an eer letzt Stunn dacht harr – wenn dor een Schipp oder Fischerboot mit Brassfahrt as soon Stöddn-Bull up eer tokamn wär, un dat geev een Ramming, wo dat splidder un krachn dee. Doch wär dat meistens halv so slimm, se kunn teemlie wat aff, se wär elastisch wie een Puchinball un fedder hinn un her.

Wenn sick manchmol ok dat ganze Klappwerk verschobn harr, de Havarie muß un wor ok so snell wie möglich wedder in de Reeg brögt – duur över mit ünner doch een beed länger. Dejenige over, de eer rammt harr, muß meistens een gröddern Schaadn in Koob nehmn. Dor göng mal een Stück vun de Verschanzung oder Reeling, fröher mitünner een Klüverboom, ok keem mol een Mast von boobn oder een Stück vun’t Roorhus dal, un sünnst noch wat, dat eben bi de Ramming in de Weg wär. Jedenfalls müßt de Angrieper immer de grödste Zech betalln.

Ob bie all dat eenmal von de Minschen, de so Dag för Dag över eer weggahnt, sick dormal mit befaat hevt, wat uns Holtenbrügg in de Tied, wo se dor steiht, för uns ut Eckernför un Borby sied Generatschonen leist un daan hätt – ick glöv nich. Dat is ebn so för uns Minschen, so bie veelen up de Eer: Dat hört so un is allns Selbstverständlichkeit, dat mudd ebn sien.

Müssen wi ut Eckernför uns nich doch eenmal de Frag stelln: Wie veel Minschen in all de Johrn över uns Holtenbrügg wull hinn- un hertrampelt sünd? Wenn man sick de Saak nu mal so överlegn deiht, sull man denn nich – ohne sick to övernehmen – mit ruhigen Geweedn seggn könn: Dat sünd wull so veel wesen wie Stirns an Heebn – denn wer hätt de Stirns tellt? Keener. Naa ja – un wer hätt all de Minschen tellt, de in hunnert John över uns Holtenbrügg gahn sünd? Ok keener. Also kunn man doch annehm, dat de Vergliek mit de Sterns stimmn deiht – ob een paar mehr oder weniger, kümmt dat denn ok nich an. Over dörch düsse Rekerie is doch de Immetsch vun eer Leistung beed mehr hervörkamn, un dat is de Hauptsaak.

Bie de Betrachtung muß sick doch rutstelln, dat uns Holtenbrügg een Stück Geschicht vun Eckernför is – ebn, wo se sied Generatschons ümmer mit jeden Inwohner persönlichen Kontakt un Beröhrung hatt harr, indem se veele Mal över eer hinn- un hergahn sünd, un hätt sick na mien Meinung in aller Johrn för Eckernför verdeent makt un müß eenlich as enn Wahrteekn vun uns all beed mehr beacht warrn.

Een ut Eckenför

Der original-Artikel